ارائۀ سیستم هشدار اولیۀ بیابان‌زایی مبتنی بر معیار اقلیم و آب زیرزمینی منطقۀ موردمطالعه: شهرستان آق‌قلا و گمیشان

امروزه بیابان‌زایی به عنوان یکی از اشکال عمده تخریب محیط زیست و یک مشکل فراگیر و بسیار جدی در سراسر جهان شناخته شده است. در این تحقیق نخست روند بیابان‌زایی با استفاده از 3 شاخص اقلیم و 4 شاخص آب زیرزمینی در قالب مدل مدالوس در یک دوره 20 ساله(1396-1387) در غرب استان گلستان با هدف ارائه سیستم هشدار بیابان‌زایی مورد ارزیابی قرار گرفته و بیابان‌زایی در دو دوره 10 ساله مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با تعیین حدود آستانه‌ای برای شاخص‌های تاثیر‌گذار در روند بیابان‌زایی منطقه، سیستم هشدار اولیه بیابان‌زایی بر پایه 4 شاخص ارائه شد. نتایج بدست آمده از بررسی روند تغییرات شاخص‌ها نشان داد که به ترتیب شاخص‌های خشکی(162)، کل مواد محلول(147)، هدایت الکتریکی(145) و عمق آب زیرزمینی (127) بیشترین تاثیر را در بیابان‌زایی منطقه داشته‌اند. نقشه‌های هشدار بیابان‌زایی نشان از روند افزایشی غربی – شرقی شاخص‌های خشکی، کل مواد محلول و هدایت الکتریکی در منطقه داشته و شاخص عمق آب زیرزمینی نیز در نواحی مرکزی بیشترین محدوده هشدار را در بر گرفته‌اند. با توجه به نتایج بدست آمده از پایش شاخص‌های بیابان‌زایی، شاخص هدایت الکتریکی طی سال‌های 78 ، 80 ، 83 تا 86 و 88 ، شاخص کل مواد محلول سال‌های 77،78،80،83، 85 و 86، شاخص عمق آب زیرزمینی سال‌های80،81،85،87 و 93 و در نهایت شاخص خشکی طی سال‌های 78 تا 82، 85 تا 87 ، 90 ، 93،94 و 96 در محدوده هشدار قرار گرفته است. کاربری‌های اراضی آبی، دیم و تالاب‌ها در شرق منطقه تحت تاثیر هشدار بیابان‌زایی قرار گرفته لذا پیشنهاد میشود جهت مدیریت بهتر این اراضی، آستانه‌های تعیین شده در این تحقیق مبنای کار قرار داده شود.

Provide early desertification warning system based on climate and groundwater criteria (Study area: Aq Qala and Gomishan counties)

In this research, the desertification process is evaluated using 3 climate indicators and 4 groundwater indices in the form of a modal model in a period of 20 years (20082017) in the west of Golestan province with the aim of providing a desertification warning system.Then, by determining the threshold limits for the influential indicators in the desertification process of the region, the desertification early warning system was presented based on four indicators. The results of the index change the trend showed that drought indices, total soluble materials, electrical conductivity, and groundwater depth had the greatest impact on desertification in the region, respectively. Desertification warning maps have shown an increase in drought indicators, total solubility, and electrical conductivity from west to east. Also, the groundwater depth index in the central areas has the highest warning range. According to the results obtained from monitoring desertification indicators, the electrical conductivity index during the years 1999, 2001, 2004 to 2006 and 2009, the Total dissolved solids index in the years 1998, 1999, 2001, 2004, 2006 and 2007, Groundwater depth index of 2001, 2002, 2006, 2008 and 2014, Finally, the drought index is in the warning range during the years 1999 to 2003, 2006 to 2008, 2011, 2014, 2015 and 2016. Irrigated lands, drylands and wetlands in the East region affected by desertification warning have been that on this basis is suggested for better management of the land, the threshold defined in this study as the basis for the work to be placed.