بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی آبیاری تحت‌فشار در توسعۀ کشاورزی و نواحی روستایی مطالعۀ موردی: بخش بهاران شهرستان گرگان

میانگین بارش سالانۀ کرۀ زمین حدود 806 میلی متر تخمین زده می شود. این میزان در ایران تقریب ا رقمی معادل 206 میلی متر است و ملاحظه می شود بارندگی در ایران حتی کمتر از یک سوم متوسط دنیاست؛ از این رو با توجه به کم آبی کشور ایران از یک سو و افزایش جمعیت از سوی دیگر، لازم است که ضمن کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، راندمان تولیدات کشاورزی درآینده حدود 56 درصد افزایش یابد تا نیازهای مردم را تامین کند؛ بنابراین ضرورت توجه هرچه بیشتر به روش های مصرف بهینۀ آب و اصلاح شیوه های آبیاری امری اجتناب ناپذیر است. این پژوهش سعی دارد با بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی آبیاری تحت فشار در توسعۀ نواحی روستایی بخش بهاران شهرستان گرگان، راهکارهای اساسی را به منظور گسترش آبیاری تحت فشار ارائه کند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و میدانی است.جامعه‌ی آماری شامل 2316‌نفر از کشاورزان مدرن و سنتی بخش بهاران شهرستان گرگان بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 330 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد 200‌نفر از کشاورزان سنتی و 130‌نفر از کشاورزان مدرن به صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه است که پایایی آن از طریق تکمیل30‌پرسشنامه و ضریب آلفای کرونباخ (0.73) بدست آمده است. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه و سنجش متغیرها، از آزمون‌های t مستقل، فریدمن و مان‌وایتنی استفاده شد که نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که آبیاری مدرن در اکثر مولفه‌های اقتصادی تا سطح اطمینان 99‌درصد اثرگذار بوده و همچنین باعث بهبود شاخص‌های اجتماعی از قبیل کاهش مهاجرت، افزایش انگیزه کشاورزان و ... شده است. شایان ذکر است که در زمینه‌های مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی کشاورزان سنتی و مدرن تفاوت معناداری را تا سطح 99‌درصد نشان می دهند.نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون خطی چندگانه نیز نشان می دهد که آبیاری تحت فشار ضمن اینکه مصرف آب را کاهش می دهد، باعث افزایش دو برابری تولید در واحد سطح می شود. به نحوی که براساس ضریب تعدیل و ضریب تعیین محاسبه شده، تولید بالا و کاهش مصرف آب تا 86 درصد وابسته به نحوه و نوع آبیاری است. بر این اساس حمایت همه جانبۀ دستگاه های متولی از یک سو و تشویق و ترغیب کشاورزان از سوی دیگر، در راستای ترویج آبیاری تحت فشار امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

Investigation of Economic and Social Impacts of Pressurized Irrigation in Agricultural Development and Rural Areas (Case study: Baharan District of Township)

The significant reduction of water reserves in the country in recent years is the necessity of more attention to the methods of optimal water consumption and modification of irrigation practices. The aim of this study was to investigate the economic and social impacts of pressurized irrigation in agricultural development and rural areas of Baharan district of Gorgan City. This is an applied research in terms of descriptive – analytic and field method, which was conducted by survey method. The statistical population consisted of a number of modern and traditional farmers in the Baharan district of Gorgan City who were selected using the Cochran formula of 330 people as sample, from which 200 of the traditional farmers and 130 of modern farmers were randomly studied. The main instrument of this research is a questionnaire whose reliability was obtained through a 30way questionnaire and Cronbach’s alpha coefficient (73.0). The collected data were analyzed using descriptive and inferential statistics in SPSS soft ware. To compare and measure variables, independent TTest, Friedman and Manntests were used, and the results of the research indicate that modern irrigation in most economic components up to 99% confidence level is effective and also improves social indicators such as reduced migration, increased motivation Farmers and...