تحلیل روند بارندگی و شاخص تمرکز بارش در ایستگاه‌های سینوپتیک حوضۀ دریا چۀ ارومیه

دریاچۀ ارومیه، در طی سال‌های اخیر با نوسانات شدید بارندگی مواجه بوده‌است که رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچۀ ارومیه سیر نزولی پیدا کرده‌است که برخی از پژوهشگران کاهش بارندگی را یکی از دلایل اصلی آن می‌دانند که به‌نظر می‌رسد بررسی تغییرات روند بارش‌های ماهانه و سالانۀ حوضۀ دریاچۀ ارومیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. در این پژوهش بارندگی ماهانه، فصلی، سالانه و همچنین شاخص تمرکز بارش  pciدر مقیاس سالانه و فصلی در ایستگاه‌های سینوپتیک (تبریز، ارومیه، تکاب، مهاباد، اهر، سراب، سهند، میانه) درحوضۀ دریاچۀ ارومیه از سال (2013-1988) بررسی شد. سپس برای تحلیل روند بارندگی و تحلیل روند شاخص pci از آزمون منکندال و شیب سن و آزمون منکندال دنباله‌ای برای شناسایی نقاط جهش استفاده شد. نتایج نشان داد، در بین ایستگاه‌های سینوپتیک مورد مطالعه 7 ایستگاه، براساس آمارۀ آزمون منکندال روندکاهشی غیرمعنی‌دار و 2 ایستگاه‌ (تبریز و سراب) دارای روند افزایشی غیرمعنی‌داری است. اکثر ایستگاه‌های سینوپتیک حوضۀ دریاچۀ ارومیه روند کاهشی بارندگی ماهانه در ماه‌های (ژانویه، نوامبر، دسامبر) و همچنین در ماه‌های (می، آگوست، سپتامبر) در بیشتر ایستگاه‌ها روند افزایشی مشاهده شده‌است. براساس آزمون سن سیل و در سطح اطمینان 95 درصد، بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار کاهش بارندگی سالانه به‌ترتیب در ایستگاه مهاباد و ارومیه اتفاق افتاده‌است و هیچ‌کدام از ایستگاه‌های سینوپتیک دارای توزیع زمانی یکنواخت نبوده(pci<10) و فقط ایستگاه اهر مقدار بارندگی سالانه، دارای توزیع بارندگی متوسط است. تحلیل روندبارش فصلی نشان‌ داد که در فصل زمستان که تامین‌کنندۀ بخش زیادی ازنیازآبی دریاچۀ ارومیه است، بیشتر ایستگاه‌های سینوپتیک دارای روندکاهشی غیر‌معنی‌دار هستند.

Rainfall trend analysis and precipitation concentration index in synoptic stations of Urmia Lake Basin

The lake Urmia has been experiencing rainfall severe fluctuations in the recent years, as water level elevation of the lake Urmia has declined that some of the researchers rainfall reduction is one of the main reasons that it seems to be important to investigate the changes in the monthly and annual precipitation of lake Urmia basin. In this study, monthly, seasonal, annual rainfall and precipitation concentration index at annual and seasonal scale in synoptic stations (Tabriz, Urmia, Takab, Mahabad, Ahar, Sarab, Sahand, Mianeh) in lake Urmia basin from years (19882013) was investigated. Then to analysis the rainfall trend and PCI index of the MannKendall and SlopeSen test were used for identify mutation points. The results showed that among the synoptic stations seven studied, a nonsignificant reduction trend and stations two (Tabriz and Sarab) had a nonsignificant increasing trend. most of the synoptic stations of lake Urmia have been observed monthly precipitation in the months (january, november, december)as well as in the months (May, August, september) has been increased in most stations. Based on Sen Thile test and at %95 confidence level, maximum and minimum amount of annual rainfall decrease occurred in mahabad and Urmia station, respectively. None of the synoptic stations had a uniform temporal distribution (PCI <10) and only the Ahar station has an average annual rainfall distribution. Seasonal precipitation trend analysis showed that in winter the supply of large part of lake Urmia water requirement, most of synoptic stations have reduction trend.