پیش‌بینی تغییرات تبخیر در مخازن چاه‌نیمه‌های سیستان با استفاده از مدل‌های شبیه‌ساز تصادفی

تبخیر در مطالعات هیدرولوژی و منابع آب و تعیین نیاز آبی گیاه از اهمیت خاصی برخوردار است، و به عنوان یکی از مهم‌ترین فراسنج‌های جوی، اهمیت ویژه‌ای در مدیریت آب و برنامه‌ریزی آبیاری در کشاورزی دارد. در منطقه سیستان درجه حرارت بالا و همچنین وزش باد موجب شده است تا از مجموع 1.5 میلیارد متر مکعب آب ذخیره شده در چهار چاه نیمه سیستان سالانه حجم بسیار زیادی آب از سطح چاه نیمه‌ها تبخیر گردد. با توجه به خشکسالی‌های منطقه، مدیریت صحیح و بهینه آب چاه‌نیمه‌ها به خصوص در فصول کم آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا هدف از مطالعه حاضر محاسبه میزان تبخیر، بررسی روند تغییرات تبخیر و پیش بینی تبخیر طی سال های آتی در چاه نیمه‌های سیستان می‌باشد. در این تحقیق برای پیش‌بینی تبخیر از تشت در چاه نیمه‌های سیستان از مدل‌های سری زمانی آریما استفاده شد. بدین منظور از آمار و اطلاعات تبخیر از تشت طی سال‌های 1376 تا 1393 استفاده شد. همچنین جهت پیش‌بینی تبخیر از مدل‌های هالتوینترز، برون یابی منحنی روند و مدل‌های ساریما استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل‌های هالتوینترز، برون یابی روند و ساریما نشان داد که بر اساس رتبه‌بندی مجموع معیارهای ارزیابی، مدل ساریما (1,1,1)(1,1,1) دارای دقت بیشتری در تخمین مقادیر تبخیر در دوره صحت سنجی (13881393) می‌باشد به طوریکه مقدار r2، mae، mbe و rmse به ترتیب 0.98، 26، 1.82 و 34.82 بدست آمد؛ لذا در ادامه از این مدل برای پیش‌بینی تبخیر تا سال 1400 استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان تبخیر از 4484 میلی‌متر در سال 1376 به 4889 میلی‌متر در سال 1400 افزایش می‌یابد، که نشان می‌دهد 0.4 حجم مخازن چاه نیمه‌ها صرف تبخیر می‌شود؛ لذا جهت کاهش تبخیر از چاه نیمه‌ها ارائه راهکارهای مدیریتی لازم ضروری می‌باشد.

Prediction of Evaporation Changes in Half Well Reservoirs of Sistan By Using Randomized Simulator Models

Evaporation is one of the most important components of the hydrological cycle and its precise estimation is essential for many studies, including planning and managing water resources. In addition, water resource management has been considered on the basis of sustainable development in the world and sustainable development, in simple terms, is such a development and management that can clearly establish, maintain and enhance human quality of life at all times. Therefore, management of this vital resource in the context of the above definition is of more importance in countries with a dry and semiarid climate. In this regard, evaporation is one of the climatic parameters and has affected the arid and semiarid regions more than ever. Therefore, increasing awareness about the evolution of evapotranspiration is of great help to experts in the field of water resources management in the area of watershed management and agricultural operations.In Sistan, the high temperatures and winds have caused the total of 1.5 billion cubic meters of water stored in four half wells in Sistan to evaporate very large volume water annually from the surface of the half wells. Therefore, the purpose of this study is to calculate the evaporation rate, study the process of evapotranspiration,evaluate the accuracy of time series models including ARIMA,HoltWinters, and extracting the trend models in estimating the evaporation rate and prediction of evaporation over the coming years in the Sistan partial water half wells.