تحلیل فقر از منظر عدالت فضایی مطالعۀ موردی: استان‌های شمالی ایران

عدالت فضایی به حاکمیت شرایطی اشاره دارد، که در آن منابع، مزایا، قدرت و ثروت جامعه از یک توزیع متوازن برخوردار باشد. تجلی این امر را می‌توان در توزیع نسبی متوازن شاخص‌های توسعه در مقیاس‌های ملی و محلی مشاهده کرد. از سویی دیگر بی‌عدالتی فضایی به حاکمیت شرایطی اشاره دارد که منابع، مزایا، ثروت و قدرت در جامعه از توزیع نامتوازنی برخوردار بوده و جامعه میل به دوگانگی و شکاف ساختاری داشته، و پیامدهای مختلفی را خواهد داشت. جدای از پیامدهای سیاسی و امنیتی آن، از نظر اجتماعی، حاکمیت بی‌عدالتی فضایی، پیامدهایی همچون گسترش فقر، حاشیه‌نشینی و ناهنجاری‌های دیگری را در بر خواهد داشت. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی، تکیه بر اطلاعات کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها، تولید نقشه‌ها و استفاده از نرم‌افزار excel و arcgis در پی مطالعه و تحلیل فقر استان‌های شمالی جمهوری اسلامی ایران از منظر عدالت فضایی می‌باشد. بدین منظور، هفت استان خراسان شمالی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی به‌عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شده است. نتایج نشان می‌دهد که استان خراسان شمالی جزو فقیرترین استان‌های کشور می‌باشد. بعد از آن استان‌های گلستان، گیلان و اردبیل به لحاظ شاخص فقر و محرومیت در رتبه بعدی قرار دارند. استان‌های مازندران، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در مقایسه با استان‌های پیش گفته وضعیت مطلوب‌تری داشته و در رتبه دوم فقر و محرومیت قرار دارند.

Analysis of poverty from perspective of spatial justice, case study: the northern provinces of Iran

Space justice refers to the sovereignty of a situation in which the resources, benefits, power and wealth of the community enjoy a balanced distribution, and this manifestation can be seen in the relative distribution of development indicators on national and local scales. On the other hand, space injustice refers to the sovereignty of a situation in which resources, benefits, wealth and power in the society have an uneven distribution, and the community has a desire for dichotomy and structural divide and has different negative consequences. Apart from its political and security implications, the social justice of justice affects the structure of space with consequences such as the spread of poverty, marginalization and other maladministration. In this research, using descriptiveanalytical method and relying on library information, data analysis and mapping, Excel and ArcGIS software were used to study and analyze the poverty of the northern provinces of the Islamic Republic of Iran from the perspective of spatial justice. Be for this purpose, seven provinces of North Khorasan, Golestan, Mazandaran, Gilan, Ardebil, East Azarbaijan and West Azarbaijan have been selected as the study area.Results show that , North Khorasan Province is one of the poorest provinces in the country. After that, the provinces of Golestan, Gilan and Ardebil are ranked next in terms of poverty and deprivation. The provinces of Mazandaran, East Azarbaijan and West Azarbaijan are more desirable than the provinces mentioned above and are in the second rank of poverty and deprivation.