تحلیل تفسیری ساختاری معیارها و شاخص‌های پایداری اجتماعی در محلات شهری نمونۀ موردی: محلات شهر اردبیل

با توجه به تغییر در نگرش‌های رشد و توسعه، پایداری اجتماعی به‌عنوان یکی از ابعاد سه‌گانه توسعه پایدار در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است که با توجه به دیدگاه‌های مختلف و متناقض نظیر توجه به شاخص‌های نرم یا سخت، توجه به پایداری اجتماعی به‌عنوان جزئی از توسعه پایدار یا زمینه‌ای برای توسعه پایدار و در نظرگیری پایداری اجتماعی به‌عنوان یک فرایند یا محصول، معیارها و متغیرهای متفاوتی جهت سنجش آن در محلات شهری ارائه شده است که دارای روابط مختلف علی معلولی و مستقیم و غیرمستقیم هستند. براین اساس هدف این پژوهش سطح‌بندی شاخص‌های موثر بر توسعه پایدار اجتماعی و کشف روابط علی معلولی بین آن‌ها می‌باشد. به‌منظور کشف روابط علی معلولی و سطح‌بندی معیارها و شاخص‌ها از روش تحلیل تفسیری ساختاری (ism) استفاده شده است. به‌منظور تهیه داده‌های ورودی مدل یک ماتریس 47*47 در اختیار 17 کارشناس مسائل شهری قرار داده شد و روابط دودویی بین متغیرها سنجیده شد. نتایج مدل حاکی از آن است که شاخص‌های پایداری اجتماعی در 16 سطح قابل طبقه‌بندی هستند که شاخص‌های سیاسی و نهادی در پایین‌ترین سطح (بنیادی)، شاخص‌های عدالت اجتماعی و فضایی در سطح بعدی (میانی یا پیوندی) و شاخص‌های مرتبط با رفاه و حس خوشبختی در بالاترین سطح (محصول فرایند پایداری اجتماعی) قرار دارند. با توجه به تحلیل تفسیری ساختاری می‌توان گفت که باید دیدگاه‌ها به پایداری اجتماعی از یک محصول و فراورده به یک فرایند سیستمی که در ارتباط با شاخص‌های اقتصادی، نهادی و کالبدی می‌باشد، تغییر یابد و در یک فرایند یکپارچه به محصول نهایی پایداری اجتماعی یعنی رفاه بالاتر و حس خوشبختی بیشتر دست یافت.

nterpretive Structural Analysis of Criteria and Indices of Social Sustainability in Urban Neighborhoods (Case Study: Neighborhoods of ARDABIL City)

According to the changes of growth and development approaches, social sustainability has been considered as one of the branches of sustainable development in recent years. Since there are different and conflicting ideas such as soft or hard indicators, social sustainability as a product or process and social sustainability as a part of sustainable development or social sustainability as a Precondition to it, different variables have been proposed to evaluate social sustainability in urban communities. These variables have causeeffect and direct indirect relations. Therefore, the purpose of this research is to determine the level of each variable and discover their cause effect relations. To determine the level of each variable and discover their cause effect relations, interpretative structural modeling approach has been used. In order to provide input data a 47*47 matrix was given to seventeen urban planning experts and the binary relations between variables was evaluated. Results show that social sustainability indicators can be classified into sixteen levels. The indicators were classified as following: Political and organizing indicators as fundamental level (the lowest level), social and special justice indicators as connective level (middle level) and indicators related to social welfare as product of social sustainability process (the highest level).According to ISM the dominant approaches of social sustainability should change from product base to process base. This approach can connect social variables to economical, physical and organizational indicators and in an integrated process result in social welfare