پیش‌‌‌‌‌بینی تغییرات مکانی جنگل‌‌های زاگرس با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌ای و مدل lcm مطالعۀ‌‌ موردی: حوزۀ‌‌ بسطام شهرستان سلسله

در دهه گذشته مشکل کاهش اراضی جنگلی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات سطح جنگل‌های زاگرس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و روش‌های شبکه عصب مصنوعی و زنجیره مارکوف است. منطقه بسطام با مساحت94-93 هکتار در 25 کیلومتری شمال شهرستان خرم‌آباد واقع شده است. نقشه‌های کاربری اراضی مربوط به سال‌های1364، 1379 و 1394 با استفاده از از روش طبقه‌بندی حداکثر احتمال و تصاویر سنجنده‌های tm و oli ماهواره لندست تهیه شد. مدل‌سازی تغییر کاربری‌ها با استفاده از مدل lcm بر پایه شبکه عصب مصنوعی و 7 متغیر تاثیرگذار در میزان تغییرات شامل ارتفاع از سطح دریا، فاصله از مناطق مسکونی، شیب، جهت جغرافیایی، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و نقشه کاربری اراضی پیوسته شده، صورت گرفت. در ادامه با استفاده از روش مدل‌سازی زنجیره مارکوف، نقشه کاربری اراضی برای سال 1394 پیش‌بینی و جهت ارزیابی صحت نتایج بدست آمده از مدل، ماتریس خطا بین نقشه پیش‌بینی شده و نقشه واقعیت زمینی مربوط به این سال تشکیل شد. نتایج بررسی تغییرات در دوره اول نشان داد که بیشترین افزایش مساحت در ناحیه کشاورزی و بیشترین کاهش مساحت در ناحیه مناطق جنگلی به ترتیب به میزان 380 و 425 هکتار رخ داده است. با توجه به نتایج بدست آمده نرخ تخریب سالیانه جنگل در دوره اول، دوم و کل دوره به ترتیب 28.33، 23.13 و 25.73 هکتار برآورد گردید. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که متغیرهای ارتفاع و فاصله از مناطق مسکونی به ترتیب با ضریب همبستگی کرامر 0.47 و 0.43 بیشترین میزان تاثیرگذاری را در تغییرات کاربری اراضی و تخریب جنگل‌ها را دارند. در نهایت نتایج ارزیابی حاصل از مقایسه نقشه مدل‌سازی و واقعیت زمینی سال 1394 بیانگر میزان ضریب کاپا 0.89 بود که این مطلب حاکی از کارآیی مناسب مدل lcm در پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی است.