واکاوی وردایی زمانی-مکانی ارتفاع لایۀ ‌‌مرزی ایران مبتنی ‌بر برونداد پایگاه داده مرکز پیش‌‌بینی میان‌‌مدت هواسپهر اروپایی (ecmwf)

لایه مرزی بخش کوچکی از لایه ورد سپهر است که به دلیل فرایندهایی که در داخل آن رخ می‌دهد، برای حیات انسان حائز اهمیت میباشد. مطالعه حاضر با هدف واکاویی دگرگونی زمانی مکانی ارتفاع لایه مرزی با رویکردی آماری – تحلیلی انجام شد. در این راستا از داده‌های ارتفاع لایه مرزی مرکز پیش بینی میان مدت هواسپهر اروپایی نسخه erainterim با تفکیک مکانی 0.125×0.125 درجه قوسی و بازه زمانی 1979 تا 2015 استفاده گردید. نتایج نشان داد که ارتفاع لایه مرزی با زمان و مکان تغییر می‌کند و وضعیت توپوگرافی بر ارتفاع لایه مرزی تاثیر جدی می‌گذارد. براساس میانگین بلند مدت، بیشینه همبستگی ارتفاع لایه مرزی ایران با مولفه مکانی عرض جغرافیایی می‌باشد، چرا که نقش این مشخصه جغرافیایی با آفتاب گیری بسیار بالاست. از نظر زمانی کمینه و بیشینه ارتفاع لایه مرزی در ایام سرد و گرم سال به ترتیب در ماههای ژانویه و ژوئن رخ میدهد. از نظر آرایش مکانی مناطق با چشم‌انداز مرتفع و ناهموار مانند مناطق مرتفع زاگرس و نواحی مجاور دریا دارای کمترین ضخامت لایه مرزی و مناطق با چشم‌انداز هموار و بیابانی مانند نواحی داخلی بخصوص جنوب شرق و مرکز ایران، ضخامت لایه مرزی در بالاترین سطح قرار دارد. تغییرات فضایی ارتفاع لایه مرزی در ماههای سرد سال منسجم‌تر از ماههای گرم سال می‌باشد. متناسب با تغییرات فصلی دمای هوا، بیشینه ارتفاع لایه مرزی در ماههای سرد سال در نواحی جنوب شرق ایران و در ایام گرم سال بخصوص ماههای ژوئن و جولای، در نواحی مرکزی ایران مانند مناطق جنوب کرمان شمال استان هرمزگان رخ می‌دهد. ساختار دمایی ایران متناسب با وضعیت جغرافیایی و توپوگرافیکی، الگوی زمانی – مکانی ارتفاع لایه مرزی در ایران را مشخص می‌کند. براساس نتایج نوشتار حاضر عامل اصلی تغییرات زمانی مکانی ارتفاع لایه مرزی گرمایش و سرمایش سطح زمین و مولفه‌های مکانی و توپوگرافیکی در سطح زمین میباشد.

Analysis of spatiotemporal changes of the boundary layer height based on output European Centre for MediumRange Weather Forecasts (ECMWF)

This study statistical approach analytical, with the aim of analyzing change was spatiotemporal height of the boundary layer (BLH) were the order of the height of the boundary layer of the European Centre for MediumRange Weather Forecasts (ECMWF) version of the ERAInterim with spatial resolution 0/125 ° × 0/125 ° arc period 1979 to 2015 were used. The results showed that the pace of change when boarding height of the boundary layer influenced by the pace of change and seasonal temperature pattern on the one hand and the components of latitude and altitude is. When the maximum height of the boundary layer in June and a minimum height of boundary layer occurs in January. The furnishing and rugged Zagros highlands and desert areas Sawwah has a minimum thickness of the boundary layer and smooth inner regions, especially SouthEast and Central regions of Iran, the thickness of the boundary layer is at the highest level. Changes in the boundary layer height space in the cold months is more consistent warmer months. Adjacent coastal areas and the sea because the sea moderating role in the temperature always have the minimum thickness of the boundary layer. In the cold months the maximum height of the boundary layer in the southern part of East and especially during the hot months of June and July in the western region and northern and southern Kerman province to be drawn.