کارآفرین یا تولیدکننده؟ سنت‌‌های مردسالارانه، هویت‌‌های جنسیتی و ماندگاری کسب‌‌ و‌‌کار تاملی بر فعالیت زنان در بخش کشاورزی نواحی روستایی دوردست مطالعۀ موردی: دهستان جیرستان، شهرستان شیروان

در پژوهش حاضر، به شناسایی هویت زنان شاغل در بخش کشاورزی با محتوای در برابر و یا سازش با آموزه‌‌های پساتولیدگرایی و ابتکارات کارآفرینانه درجهت تولید محصولات کیفیت‌‌دار و سالم و منطبق با اصول زیست محیطی به‌‌منظور تصور از خود به‌‌عنوان کارآفرین و یا تولیدکننده پرداخته شده است. مطالعات میدانی در 17 سکونتگاه روستایی دهستان جیرستان از توابع بخش سرحد شهرستان شیروان (کوهستانی و دوردست با سبقه عشایری) انجام گرفتهو روستابودگی‌‌های جنسیتی متفاوتی را در خود جای داده است که زنان در روستا عهده‌‌دار مسئولیت مدیریت کشاورزی و مردان در شهر (به امید یافتن شرایط کاری و درآمدی بهتر)حضور داشته و دخالتی در امور این بخش ندارند. هویت‌‌های کشاورزی از‌‌طریق روش تحلیل کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و مصاحبه با 57 نفر از زنان جیرستانی که حضور تمام‌‌وقت در مزرعه داشتند، استخراج شده است. تحلیل تجربیات زنان جیرستانی در کشاورزی منجر‌‌به شناسایی 478 کد اولیه، 19 زیر طبقه و 4 طبقۀ اصلی و 1 درون‌‌مایه شد. نتایج به‌‌دست آمده نشان‌‌داد که زنان جیرستانی خود را تولیدکننده می‌‌دانند و کارآفرینی و کارآفرین‌‌بودن را تجربه نمی‌‌کنند؛ بدین شرح که با تمرکز بر کشاورزی فعلی و تولید محصولات غیرمتعارف (و نه محصولات ارگانیک و سالم و طبیعی)، هم می‌‌توان به ابتکارات جدید کارآفرینانه دست یافت و نیازی به اضافه‌‌کردن فعالیت به مزرعه و به‌‌نوعی تنوع‌‌سازی نیست. استدلال نگارنده بر این است که چنین گزینه‌‌های جایگزینی از‌‌سوی زنان روستایی، به اشتباه در کارهای پژوهشی به‌‌منزلۀ «کالایی‌‌کردن سنت‌‌های محلی» یعنی گرایش به ابتکارات نوین کارآفرینی شناخته می‌‌شود؛ درحالی‌‌که دغدغۀ روستاییان دربارۀ عملی‌‌نشدن و دوری از «علایق اقتصادی و منافع اجتماعی خود» می‌‌باشد که بیانی از وظایف کاری پیشین و آگاهی از سنت است (مکانیسم قدرت و مقاومت محلی).