پایش مکانی تداوم بارش در استان کردستان
|
|
|
|
|
نویسنده
|
دارند محمد
|
منبع
|
جغرافيا و توسعه - 1397 - دوره : 16 - شماره : 52 - صفحه:247 -266
|
چکیده
|
برای انجام این پژوهش دادههای روزانۀ بارشِ 188 ایستگاه بر روی پهنه و خارج از مرز استان طی بازۀ زمانی 1/1/1340 تا 30/10/1389 استفاده شد. با بهرهگیری از روش زمینآماری کریجینگ مقادیر بارش بر روی یاختههای 6×6 کیلومتر میانیابی شد. حاصل آن 811 یاختۀ مکانی بود که کل گسترۀ استان کردستان را پوشش میدادند. سپس پایگاه دادهای در ابعاد 811×18203 فراهم شد که بر روی سطرها، روز (زمان) و بر روی ستونها، یاختهها (مکان) قرار داشتند و مبنای محاسبات این پژوهش قرار گرفت. برای هر یاخته سهم ماندگاریها در کل روزهای بارشی و تامین میزان بارش دریافتی بههمراه اهمیت مکانی مانایی بارش محاسبه شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که ماندگاریهای بارش بر روی استان 1 الی 37 روزه است. ماندگاریهای بارش 1 الی 9 روزه بر روی کل گسترۀ استان کردستان رخنمود دارند. ماندگاریهای طولانی در نیمۀ غربی استان که بهلحاظ میزان دریافتی بارش پربارشاند، بسامد رخداد بیشتری دارند. ماندگاریهای کوتاهمدت (1 و 2 روزه) بیشترین بسامد روزهای بارشی و بیشترین درصد مشارکت در تامین مقدار بارش دریافتی نیمۀ کمبارش (شرق) استان را برعهده دارند. همچنین اهمیت فضایی بارشهای کوتاهمدت بیانگر نقش مهم اینگونه بارشها برای نیمۀ شرقی استان است. در نیمۀ غربی استان، ماندگاری بارشهای طولانی (4 الی 9 روزه) درصد مشارکت زیادی در تامین مقدار کل بارش و بسامد رخداد روزهای بارشی دارند؛ درحالی که اهمیت مکانی ماندگاریهای طولانی بارش برای مناطقی غیر از نیمۀ غربی استان، بیشینه است و این بیانگر عادیبودن رخنمود بارشها با ماندگاری طولانی برای نیمۀ غربی (پربارش) استان و فرین بودن آنها برای مناطق مرکزی و نیمۀ شرقی است. بهنظر میرسد که پیکربندی ناهمواریهای استان و مسیر سامانههای بارشزا نقش مهمی در الگوهای مکانی ماندگاریهای بارش دارند.
|
کلیدواژه
|
مانایی، بارش، میانیابی، کردستان
|
آدرس
|
دانشگاه کردستان, دانشکدۀ منابع طبیعی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
m.darand@uok.ac.ir
|
|
|
|
|