ارزیابی و برآورد تغییرات مکانی سطح آب زیرزمینی در دشت سراب با استفاده از روش‌های مختلف درون‌یابی

دشت سراب یکی از دشت‌های حاصلخیز استان آذربایجان شرقی است که اقتصاد جوامع ساکن در آن به کشاورزی و دامداری وابسته می‌باشد. در این دشت به دلیل شرایط خشک حاکم بر منطقه و بارش دریافتی کم، کشاورزان علاوه بر آب‌های سطحی از آب‌های زیرزمینی به عنوان مکمل جهت آبیاری مزارع و باغات استفاده می‌نمایند. پژوهش حاضر بر آن بود تا با آزمون و مقایسه روش‌های مختلف درون‌یابی به روش مناسب جهت برآورد تغییرات مکانی سطح آب زیرزمینی در دشت مزبور دست یابد. داده‌های مورد استفاده شامل داده‌های نمونه 50 چاه مشاهده‌ای در سال 1391 و روش‌های درون‌یابی شامل سه روش عکس فاصله وزنی (idw)، توابع شعاعی پایه (rbf) و کریجینگ بود. مقایسه دقت و کارایی مدل‌ها بر اساس روش اعتبارسنجی متقاطع و از طریق معیارهای خطای میانگین اریب (mbe)، ریشه دوم میانگین مربعات خطا (rmse) و ضریب تعیین (r2) صورت گرفت. نتایج نهایی نشان داد که روش کریجینگ (مدل rational quadratic) با خطای rmse و mbe به ترتیب برابر با 9.79 و 0.76-و r2 برابر با 0.31 ، در مقایسه با سایر مدل‌های مورد آزمون از بیشترین دقت و کارایی در برآورد مکانی سطح آب زیرزمینی برخوردار می‌باشد. بنابراین روش کریجینگ به عنوان روش بهینه جهت پهنه‌بندی سطح آب زیرزمینی محدوده مورد مطالعه توصیه گردید. این واقعیت را می‌توان به درنظرگرفتن توزیع فضایی و تغییرات ساختار فضایی داده‌ها توسط مدل کریجینگ نسبت داد. با توجه به نقشه‌های پهنه‌بندی مشخص گردید که سطح آب‌های زیرزمینی در قسمت جنوبی محدوده مورد مطالعه نسبت به بخش‌های دیگر بالاتر بوده و بنابراین از لحاظ مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی در خور توجه اساسی است.