بررسی اثرات اجتماعی سدها بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی مطالعۀ موردی: سد کارونِ سه شهرستان ایذه

سد به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های توسعه منطقه‌ای و ملی هر کشوری، تاثیرات متفاوتی بر منطقه پیرامون خود ازجمله سکونتگاه‌های روستایی دارد. این تاثیرات در ابعاد مختلف ازجمله مولفه اجتماعی و روند پایداری آنها موثر می‌باشد. این مقاله باهدف بررسی تاثیرات اجتماعی سدها بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی، به‌صورت مطالعه موردی سد کارون سه را مورد تاکید قرار داده است. سد کارون سه به‌عنوان بزرگ‌ترین سد قوسی خاورمیانه، در شهرستان ایذه قرار دارد. روش تحقیق بر مبنای ماهیت، توصیفیتحلیلی و ازنظر هدف کاربردی می‌باشد. از میان 63 روستای پیرامون سد کارون سه با توجه به خصوصیات جغرافیایی خاص، 38 روستا انتخاب شد. جامعه آماری تحقیق 2531 خانوار بوده که نمونه موردمطالعه با استفاده از فرمول کوکران 334 خانوار محاسبه و درنهایت نیز جهت افزایش میزان اطمینان نمونه، تعداد به 350 خانوار ارتقاء یافت. نتایج نشان داد که سد بر متغیرهایی ازجمله توسعه امکانات رفاهی –خدماتی، تغییرات جمعیت، وابستگی مکانی، ساختار مسکن و ساختار اجتماعیفرهنگی سکونتگاه‌های روستایی تاثیر زیادی دارد. روند این تاثیرات نیز چه در قبل از ایجاد سد و چه بعد از ایجاد به ناپایداری اجتماعی منجر شده است. به‌گونه‌ای که درروند شاخص‌هایی مانند عدم توسعه امکانات و همچنین تسریع مهاجرت‌های روستایی نقش مهمی داشته است. علاوه بر این، بین گروه‌های روستایی تعریف‌شده درنتیجه تاثیرگذاری سد، تفاوت معناداری ازنظر هر یک از متغیرهای اجتماعی وجود دارد.