تعیین سن دریاچه‌های سدّی ناشی از رخداد زمین‌ لغزش سیمره با استفاده از روش ترمولومینسانس

زمین‌لغزش‌های بزرگ‌مقیاس مخصوصاً آن‌هایی که باعث سد کردن مسیر رودخانه‌ها می‌شوند، از خطرناک‌ترین پدیده‌های طبیعی در مناطق کوهستانی همه جای جهان هستند. رخداد بزرگ‌ترین زمین‌لغزش دنیا بر سطح طاقدیس کبیرکوه در مسیر رودخانه‌های سیمره و کشکان، باعث مسدود شدن مسیر رودخانه ها و تشکیل دریاچه‌های سدی سیمره و جایدر شده است. هدف از این تحقیق که از نوع تحقیقات کاربردی توسعه‌ای می‌باشد و با روش مشاهده‌ای، تاریخی و تحلیلی انجام‌شده است، بازسازی محدوده‌ی دریاچه‌های سدّی ناشی از رخداد زمین‌لغزش سیمره و تعیین سن آنها با روش ترمولومینسانس جهت تعیین زمان رخداد زمین لغزش سیمره و تشکیل دریاچه‌ها می‌باشد. مطالعات میدانی منطقه با کمک ابزارهای فیزیکی و مفهومی و روش‌های آزمایشگاهی منجر به شناخت لغزش‌های چهار مرحله‌ای در سطح طاقدیس کبیرکوه و متعاقب آن تشکیل دریاچه‌های چهارگانه در محدوده‌ی دره‌ی سیمره و دریاچه‌ی تک‌مرحله‌ای در محدوده‌ی دره‌ی کشکان شد. یافته‌های تحقیق بر اساس تعیین سن هشت نمونه از رسوبات کف و سطح دریاچه‌های سیمره و جایدر با استفاده از روش ترمولومینسانس نشان می‌دهد که زمان رخداد زمین‌لغزش سیمره و تشکیل دریاچه‌ی اولیه سیمره 85000 سال پیش بوده است. دریاچه‌ی دوم سیمره در 16500 سال پیش، دریاچه‌ی سوم در 10500 و دریاچه‌ی چهارم در 10100 سال پیش تشکیل شده‌اند. بنابراین دره‌ی سیمره از 85000 سال پیش تا حدود 10000 سال پیش شاهد رخداد زمین‌لغزش‌های متوالی و شکل‌گیری 4 دریاچه بوده است. تعیین سن رسوبات پادگانه دریاچه‌ی جایدر حاکی از شکل‌گیری دریاچه‌ی جایدر همزمان با رخداد زمین‌لغزش اصلی سیمره و دریاچه‌ی اولیه‌ی سیمره در 85000 سال پیش و تخلیه‌ی آن در حدود 5000 سال پیش بوده است. بنابراین ماندگاری دریاچه‌ی جایدر حدود 80000 سال بوده است.

Dating the Dam Lakes Caused by Seymareh Landslide Using Thermoluminescence Methods

Largescale landslides, especially those that block rivers, are among the most dangerous natural phenomena in mountainous regions all over the world. Occurrence of the world's biggest landslide in the Kabirkuh and on the way of Seymareh and Kashkan rivers blocked rivers and formed Seymareh and Jaydar dam lakes. The aim of this research which is an applieddevelopmental research and which is conducted using observational, historical and analytical methods is to reconstruct the dam lakes caused by Seymareh landslide occurrence and also to determine the age of them utilizing thermoluminescence techniques in order to determine the date of the occurrence of Seymareh landslide and formation of the lakes. Field studies using physical and conceptual tools together with laboratory methods have led to recognize four staged stalactites slips in the Kabirkuh and the subsequent formation of four lakes in the area of Seymareh valley and a singlestage lake within the Kashkan valley. The findings based on dating of eight samples from the surface and floor of Seymareh and Jaydar lakes using Thermoluminescence shows that the occurrence date of the Seymareh landslide and primary formation of of Seymareh lake is 85000 years ago. The second Seymareh Lake formed 16500 years ago, the third one formed 10500 years ago and the fourth lake formed 10100 years ago.  Therefore, Seymareh Valley has been exposed to consecutive landslides from 85000 to 10000 years ago. Jaydar lake sediments dating suggest that the formation of Jaydar Lake coincided with the occurrence of the main Seymareh landslide in about 85000 years ago and its evacuation in about 5000 years ago. Thus, Jaydar Lake  has been lasted for about 80000 years.