پراکندگی، منشأ، سن و آثار دیرینه اقلیم لس ها در شمال مرکزی ایران

نقشه برداری کواترنر در شمال مرکزی ایران اولین مدرک را از نهشته های منطقه فراهم نمود . این لس ها از دشت های سیلابی مجاور ، ناشی شده به وسیله باد از فاصله نسبتا کوتاهی از مناطق کم ارتفاع حمل شده اند . میزان تجمع لس در حدود 12 سانتی متر برای هر 1000 سال فرض شده است که به طور غیر مستقیم تشکیل مقطع لس های نوده استان گلستان را طی 208000 سال نشان می دهد . مدارک دیرینه اقلیم نشان می دهد که لس های شمال مرکزی ایران تحت شرایط سرد ، خشک و بادی که به وسیله تشکیلات خاک های فسیل در دوره های گرم و کوتاه قطع شده اند نهشته شده اند توالی لس و خاک های فسیل در مقطع نوده با دوره های یخچالی ریس - وورم و دوره های بین یخچالی ریس - وورم وعصر بین یخچالی حاضر مطابقت دارد . بازتاب تغییرات وسیع جهانی دیرینه اقلیم شاهد لس ، در یک مقایسه نسبتا خوب با داده های مغزه ی دریای عمیق نشان داده می شود . هم چینه نگاری لس و خاک های فسیل و هم منحنی بازسازی شده kd.cl نسبت سیلت درشت به رس بازتابی از دوره های 20000 ساله و 10000 ساله را نشان می دهد که احتمال آغاز یک دوره بادی ، سرد و خشک دیگر را می توان پیش بینی کرد که تقریبا در 6000 سال آینده رخ خواهد داد و حداکثر آن در 56000 سال خواهد بود .