دولت بودنِ فلسطین و اعمال صلاحیت دیوان کیفری بین‌‌المللی با تاکید بر رای شعبه مقدماتی

اشغال بخش گسترده‌‌ای از سرزمین‌های فلسطین و سابقه طولانی جنگ و کشتار در قسمت‌‌هایی از سرزمین مزبور، همواره دولت بودنِ فلسطین در حقوق بین‌‌الملل را با ابهاماتی مواجه نموده است. رای 5 فوریه 2021 شعبه مقدماتی دیوان کیفری بین‌المللی در مورد اعمال صلاحیت نسبت به جرایم ارتکابی مقامات اسرائیل در سرزمین‌‌های اشغالی، به ضرورت طرح مجدد موضوع در حقوق بین‌‌الملل انجامیده است. اعطای وضعیت «دولت ناظر غیرعضو» به فلسطین وفق قطعنامه 67/19 مجمع عمومی در سال 2012 و پیوستن فلسطین به اساسنامه دیوان کیفری بین‌‌المللی از 2 ژانویه 2015 از جمله مقدمات صدور رای مزبور بود. شعبه مقدماتی دیوان در این رای، بدون آنکه خود را ملزم به ارزیابی ماهوی دولت بودنِ فلسطین بداند، به صرف آنکه فلسطین یک دولت عضو اساسنامه است، دیوان را صالح به رسیدگی دانست. پرسش اساسی در مقاله حاضر آن است که در پرتو رای شعبه مقدماتی دیوان، دولت بودنِ فلسطین چه نقش و جایگاهی در احراز صلاحیت دیوان دارد؟ مقاله پیشِ رو، با روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه‌‌ای به این نتیجه نائل می‌‌شود که علی‌‌رغم تردیدهای موجود در مورد کنترل موثر بر سرزمین، اعطای وضعیت دولت غیرعضو ناظر در سازمان ملل متحد به فلسطین و پیوستن فلسطین به سازمان‌‌های مختلف بین‌‌المللی در پذیرش آن به‌‌عنوان دولت عضو در دیوان کیفری بین‌‌المللی و به‌تبع آن احراز صلاحیت دیوان تاثیر بسزایی داشته است؛ فرایندی که حکایت از تاکید ضمنی بر نظریه تاسیسی بودن شناسایی در حقوق بین‌‌الملل است.

statehood of palestine and the exercise of jurisdiction by the international criminal court with emphasis on the decision of the pre-trial chamber

the occupation of a large part of palestinian lands and long history of war and killings in parts of the said land have always made the existence of a palestinian state in international law ambiguous. the decision of 5february 2021 of the ptc regarding the exercise of jurisdiction over the crimes committed by the israeli authorities in the occupied territories, has led to the necessity of raising the issue again in international law. granting the status of non-member observer state to palestine according to g/ a resolution 67/19 in 2012and palestine’s accession to the rome statute on2january2015, were among the preparations for issuing the said decision. in this decision, ptc without considering itself bound to assess the situation of palestine’s statehood, considered the court competent to hear,simply because palestine is a member state of the statute.the basic question in this article is that in the light of the decision of ptc , what role and position does the statehood of palestine have in determining the jurisdiction of the court?the following article, with the descriptive-analytical method and library tools, reaches the conclusion that despite the existing doubts about the effective control over the land, granting the status of non-member observer state in the un to palestine and joining to various international organizations have had a significant impact in accepting it as a member state in theicc and consequently in confirming the jurisdiction of the court; a process that indicates an implicit emphasis on the constitutive theory of recognition in international law.