پایش رویه قضایی در جوهره سیره عقلا

آرای مکرر قضایی در موارد مشابه به رویه قضایی مشهور است. این واقعه به‌عنوان یکی از منابع حقوق نقش پررنگی در تکامل و تعالی حقوق جوامع دارد، هرچند حقوق ایران هم از این امر مستثنی نیست اما نقش آن تنها به صدور رای وحدت رویه در دیوان عالی کشور خلاصه شده که از آن به‌عنوان رویه قضایی به مفهوم اخص یاد می‌شود اما از پرسش‌هایی که همیشه مطرح بوده این است که چرا رویه قضایی به مفهوم اعم جایگاه مناسبی در حقوق ایران نداشته؟ و چرا نسبت به اجرای آن در نظام قضایی ایران هیچ تلاشی صورت نگرفته است؟ از این نظر که حقوق ایران نشئت‌گرفته از فقه اسلامی است به‌زعم بسیاری دلیل این امر عدم همخوانی رویه قضایی با قواعد اسلامی بوده تا جایی که شماری از حقوق‌دانان نیز منکر مبانی رویه قضایی در حقوق اسلام شده‌اند. در این پژوهش که به روش تحلیلی، توصیفی گردآوری‌شده، ضمن بررسی سیره عقلا و فلسفه آن به تبیین کارکردهای رویه قضایی و سیره نیز پرداخته شده، همچنین با بررسی سنخیت سیره عقلا و رویه قضایی، احراز شد که سیره عقلا از مبانی اصیل رویه قضایی به شمار می‌رود و بدین ترتیب نمی‌توان مانعی برای به‌کارگیری رویه قضایی به مفهوم اعم (رویه قاعده‌ساز) در نظام قضایی ایران متصور شد.

evaluation of judicial procedure in the essence of the method of the wise

frequent judicial decisions in similar cases are known as judicial procedure. this event, as one of the sources of law, has a significant role in the development and excellence of the rights of societies. but one of the questions that has always been asked is why judicial procedure in the general sense has not had a proper place in iranian law? since iranian law originates from islamic jurisprudence, the reason for this is the incompatibility of jurisprudence with islamic rules, to the extent that a number of jurists have denied the principles of jurisprudence in islamic law. while examining the conduct of the wise and its authority from the perspective of imam khomeini and some experts, the functions of the judicial procedure were also explained. it is considered and thus can not be considered an obstacle to the application of judicial procedure in the general sense (rule-making procedure) in the iranian judicial system.