اختیارات و تعهدات پلیس در کنترل خشونت‌های ناشی از اجتماعات: مطالعه تطبیقی حقوق ایران و قواعد حقوق بین‌الملل بشر

آزادی اجتماعات یکی از حقوق مهم بشری انسان‌ها است که در مطالبه و تحقق دیگر حقوق بشری نیز نقشی جدی ایفا می‌کند. در بسیاری از موارد، این تجمعات، برای اظهار اعتراض شرکت‌کنندگان به سیاست‌های دولت‌ها برگزار می‌گردد. برگزاری مسالمت‌آمیز تجمعات و نقش مهمی که پلیس و دیگر نیروهای امنیتی در تامین آن بر عهده دارند، از جمله موضوعات مهمی است که بررسی آن واجد اهمیت است. در مواردی ممکن است برخی از شرکت‌کنندگان در تجمعات مسالمت‌آمیز به خشونت روی آورند و پلیس برای تامین نظم و امنیت ناچار شود از زور استفاده کند. سوال اساسی این مقاله آن است که اختیارات و تعهدات دولت‌ها به‌ویژه در زمینه توسل به زور جهت کنترل تجمعات مسالمت‌آمیز چیست؟ روش بررسی این پژوهش، تحلیلی توصیفی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که مقررات داخلی ایران به‌صورت کلی منطبق با موازین حقوق بشر است؛ اما در مواردی نیز تعارض میان این مقررات وجود دارد. در «قانون به‌کارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح»، به پلیس اختیار داده شده است تا جهت کنترل برگزاری تجمعات غیرقانونی، در صورت موثر نشدن دیگر وسایل، از سلاح نیز استفاده کند اما در نظام حقوق بشر، تنها در موارد دفاع مشروع پلیس از خود و یا دیگران می‌توان به زور متوسل شد.

police powers and commitments in controlling violence arising from assemblies: a comparative study of iranian law and international human rights law

freedom of association is one of the most important human rights of human beings, which also plays a serious role in the demand and realization of other human rights. in many cases, these rallies are held to protest participants against the government’s policies. the peaceful holding of rallies and the important role played by the police and other security forces in securing them are among the important issues that need to be addressed. in some cases, some participants in peaceful rallies may resort to violence and the police may be forced to use force to maintain order and security. the fundamental question of this article is what are the powers and obligations of governments, especially in the use of force to control peaceful assembly? the research method of this research is analytical-descriptive and the method of collecting information is library. the results of this study show that iran’s domestic regulations are generally in line with human rights standards, but in some cases, there is a conflict between these regulations. in law on the use of weapons by armed forces officers, the police appear to use weapons to control illegal assemblies if other means are not effective, but in the human rights system, police can use force only in cases of legitimate self-defense.