استانداردهای fatf در اتخاذ رویکرد ریسک‌محور (rba) در ساختار نظارتی کنترلی ضد پول‌شویی و موضع تقنینی ایران

«نظارت و کنترل» به‌عنوان بخش اساسی از هر نظام مدیریتی ضد پول‌شویی، در پیشگیری و مبارزه با تطهیر عواید مجرمانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که گروه کاری اقدام مالی، کشورها و مشمولین قوانین ضد پول‌شویی را به اتخاذ «رویکرد ریسک‌محور» توصیه نموده و آن را اصلی بنیادی در مبارزه با پول‌شویی دانسته است، با اتخاذ چنین رویکردی در ساختار نظارتی و کنترلی ملی و درون‌سازمانی، امکان شناسایی بالاترین خطرات و هدایت منابع مطابق با اولویت‌ها فراهم می‌شود. نظر به اهمیت موضوع، در این پژوهش با مطالعه اسناد و راهنماهای منتشره توسط fatf و قانون مبارزه با پول‌شویی ایران (اصلاحی 1397)، به روش توصیفی تحلیلی، ضمن شناسایی و تبیین استانداردهای اتخاذ رویکرد مبتنی بر ریسک در ساختار نظارتی و کنترلی ضد پول‌شویی به‌منظور ترسیم نقشه راه، موضع تقنینی ایران در این خصوص مورد واکاوی قرار می‌گیرد. در پایان با شناسایی مولفه‌های اتخاذ رویکرد ریسک‌محور استاندارد و مطالعه رویکرد تقنینی ایران، نتایج بیانگر آن است که در ساختار نظارتی و کنترلی ضد پول‌شویی ایران با تشکیل نهادهای لازم، اتخاذ رویکرد ریسک‌محور در دو سطح ملی و درون‌سازمانی مورد توجه قرار گرفته است و تجلی آن را می‌توان در پیش‌بینی «کارگروه ملی ارزیابی ریسک»، «سند ملی ارزیابی ریسک» و «برنامه اقدام» مشاهده کرد.

fatf recommendations in adopting risk-based approach (rba) in anti-money laundering supervisory-control structure and iran’s legislative position

supervision and control, as an essential part of any anti-money laundering management system, is of great importance in preventing and combating the purification of criminal proceeds. since the financial action task force, recommended countries and those subject to anti-money laundering laws to adopt a risk-based approach and considered it as a fundamental principle in combat money laundering, by adopting such an approach in the national and intra-organizational supervisory and control structure, it is possible to identify the highest risks and to direct resources according to priorities. considering the importance of the matter, in this research, by studying the documents and recommendations issued by fatf and iran’s anti-money laundering law (amended 2018), in a descriptive-analytical method, while identifying and explaining the standards of adopting a risk-based approach in anti-money laundering supervisory and control structure with a view to draw a road map, the legislative position of iran will be analyzed in this regard. in conclusion, by identifying the components of adopting a standard risk-based approach and studying iran’s legislative approach, the results show that in iran’s anti-money laundering supervisory and control structure, with the formation of the necessary institutions, the adoption of a risk-based approach has been considered at both national and intra-organizational levels, and its manifestation can be seen in the prediction of national risk assessment workgroup, national risk assessment document and action plan.