ناسیونالیسم مدنی از مسیر قانون‌گذاری‌های کیفری در ایران (مطالعه سیر کنشگری‌های منتهی به تصویب قوانین کیفری حامی هویت‌های قومی مذهبی در ایران)

ناسیونالیسم مدنی گونه‌ای از «اعتقاد به ملت» است که علی‌رغم وجود تنوع و چندپارچگی در مولفه‌های فرهنگی، قومی، مذهبی، اغلب بر اساس حق برابر شهروندی و اراده با هم زیستن تعریف می‌شود. در ایران از زمان مشروطه تاکنون، تکاپو برای اولویت یافتن اندیشه ناسیونالیسم مدنی بر گونه‌های رقیب یعنی ناسیونالیسم فرهنگی و قومی که در آنها تاکید بر زبان، دین، تاریخ، یا میراث مشترک و احیای تمدن عظیم گذشته قرار دارد، در جریان است. هرچند در بیشتر این دوران، غلبه با رویکرد فرهنگی بوده است اما سرعت رشدِ گونه مدنی آن از بستر قانون‌گذاری‌های کیفری، از دهه هشتاد فزونی گرفت و در اواخر دهه نود با ارائه شدن سه طرح در مجلس دهم و یازدهم به اوج خود رسید. طرح‌های مزبور عبارت‌اند از طرح «توهین به ادیان و مذاهب قانونی، فرهنگ، زبان و آداب و رسوم مشروع قومیت‌ها»، طرح «الحاق دو ماده به قانون مجازات اسلامی» و طرح «مبارزه با تبعیض نژادی، تنفر قومی و مذهبی» که در نهایت بخش‌هایی از محتوای هر سه طرح با هم ادغام شده و در قالب مواد 499 مکرر و 500 مکرر بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، صورت قانونی به خود گرفت. در این قانون‌گذاری‌های دهه نود، مطالبه مردمی از یک سو و اجابت مراتب از سوی نمایندگان منتخب ملت در مجلس، خاصه نمایندگان هویت‌های قومی و مذهبی در اقلیت، نقش پررنگی دارد. هرچند این تلاش‌ها، کماکان ناتمام است و خلاهای جدی به‌ویژه از باب ابعاد اثباتی همچنین گستره شمول وجود دارد.

civil nationalism through criminal legislation in iran (study of the process of activities leading to the legislation of criminal laws supporting ethnic-religious identities in iran)

civil nationalism is a type of belief in the nation in which, despite the existence of diversity and fragmentation in cultural, ethnic, and religious components, is defined mainly based on the equal right of citizenship and the will to live together. in iran, since the constitutional revolution until now, there has been an effort to prioritize the idea of civil nationalism over competing types, namely cultural and ethnic nationalism, in which emphasis is placed on language, religion, history, or common heritage and the revival of the great civilization of the past. although in most of this period, the cultural approach has prevailed, the growth rate of its civil type from the context of criminal legislations increased from the eighties and reached its peak in the late nineties when three bills were presented in the 10th and 11th parliaments. these bills include the bill of insulting the legal religions, culture, language and legitimate customs of ethnic groups/ the bill of adding two articles to the islamic penal code/ and the bill of repressing of racial discrimination, ethnic and religious hatred which finally, parts of the content of all three bills were merged and enacted in the form of “repeated” articles 499 and 500 of the taziraat section of the islamic penal code. in this effort in the nineties, the demand of the people on the one hand, and the response of the elected representatives of the nation in the parliament, especially the representatives of ethnic and religious identities in the minority, played a prominent role. however, these efforts are still incomplete and there are serious gaps, especially in relation to technical burden of proof and the scope of inclusion.