بررسی رویکرد افتراقی قانونگذار در تجدیدنظر از آراء؛ الزامات فقهی یا تسریع فرایندکیفری

حق برخورداری از دادرسی عادلانه به عنوان یکی از الزامات حقوق بشری محسوب می‌شود. بر این اساس، اشخاص می‌توانند این حق را از حاکمیت، مطالبه نمایند. دادرسی عادلانه، دارای اصول شناخته شده‌ای همچون؛ محاکمه در مدت معقول و بدون تاخیر ناموجه است. به عبارت دیگر رسیدگی با سریعترین زمان، توام با دقت لازم و کافی. البته از آن به تسریع فرایندکیفری نیز یاد می‌شود. برای درک بهتر، باید مبانی این حق، مورد شناسایی قرارگیرد. از آنجا که اغلب قوانین کشور ما منبعث از فقه امامیه است؛ لذا موضوع با واکاوی مبانی فقهی تسریع فرایندکیفری با امعان‌نظر به دیدگاه‌ فقهای امامیه پیرامون حق تجدیدنظر از آراء دنبال می‌شود. مساله این است که، آیا پذیرش قطعیت آراء در فقه امامیه به جهت تسریع فرایندکیفری است یا اینکه دیدگاه فوق، صرفا بر اساس مبانی فقهی و ضرورت تمکین نسبت به رای قاضی می‌باشد؟ مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ضمن بیان مبانی فقهی قطعیت یا قابلیت تجدیدنظر آراء، مشخصا فقه امامیه، ضرورت تسریع فرایندکیفری را مورد بررسی قرارداده است. برآمد تحقیق حکایت از آن دارد که رویکرد افتراقی قانونگذار در قطعیت آراء، منبعث از تفسیر مبانی فقهی بوده است؛ شاید نتیجه حاصله از آن، به نوعی تسریع فرایندکیفری را در پی دارد، اما این امر خالی از اشکال نیست چه اینکه تسریع به هر بهایی، به ویژه اجرای رای اشتباه، علاوه بر غیرقابل جبران بودن خسارات مادی و معنوی آن، مطلوب دادرسی عادلانه نمی‌باشد.

examining the legislator's differential approach toamendment of verdicts; jurisprudential requirements orexpedition of criminal processes

the right to a fair trial is one of the humanrights requirements. accordingly, individualscan claim this right from the government. fairtrials have known principles like proceedinga trial within a reasonable time withoutunjustified delays. particularly, handlingwithin the fastest time, with the necessaryand sufficient accuracy. it is also known asspeeding up the criminal process. simply, thefoundations of this right must be identified.since most of our country’s laws are derivedfrom imami jurisprudence; thus, the issueis pursued by analyzing jurisprudentialprinciples of expediting criminal processes viaconsidering the imami jurists’ view regardingrights to appeal. the question is whetheraccepting the certainty of opinions in imamijurisprudence is to expedite criminal processes or this view is solely based on jurisprudential principles and the need toobey the judge's decision? this article has examined the need to expeditecriminal processes while expressing the jurisprudential principles ofcertainty or the ability to revise opinions, specifically in the imamijurisprudence in a descriptive-analytical manner and by using libraryresources. the results indicate that the legislator's differential approachto certainty of opinions is derived from the of jurisprudential principlesinterpretations. there may be a sort of criminal process expedition, butthis is not flawless, because expedition at any cost especially with theexecution of a wrong verdict, is not desirable for a fair trial in addition toits irreparable material and moral damages.