عدالت توافقی نسبت به جرایم اشخاص حقوقی در مرحله پیش‌ دادرسی در حقوق ایران و ایالات ‌متحده آمریکا

جرایم اشخاص حقوقی، به‌عنوان شکلی نو از جرایم یقه‌سفیدی، امروزه به یکی از چالش‌های‌‌ نظام‌های عدالت کیفری دنیا تبدیل شده است؛ ازاین‌رو عدالت توافقی، سیاست کیفری نوینی است که امروزه در قبال چنین جرایمی از سوی برخی نظام‌های حقوقی معرفی می‌گردد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به دنبال یافتن پاسخ این پرسش هستیم که در جرایم اشخاص حقوقی، مادامی‌که پرونده از جریان پیش دادرسی خارج نشده تا چه میزان سازکارهای توافقی در نظام عدالت کیفری ایران و ایالات ‌متحده آمریکا به رسمیت شناخته شده است؟ مدل اتخاذی هر سیستم حقوقی در امر تعقیب کیفری از حیث آزادی عملی که به مقام قضایی در راستای توافق با بزهکار اعطا می‌نماید معیار تعیین‌کننده‌ای است که پاسخ به پرسش مطرح شده را آسان‌تر می‌نماید. بر اساس یافته‌های پژوهش، در سیستم حقوقی ایالات ‌متحده، اصل موقعیت داشتن تعقیب به‌عنوان قاعده پذیرش شده و در ذیل سند اصول فدرالی تعقیب شرکت‌های تجاری نیز به این اصل تاکید شده و بدین ترتیب، در همین راستا چندین نهاد توافقی در قوانین مرتبط به اشخاص حقوقی نسبت به غالب جرایم این دسته پیش‌بینی شده است. در نظام حقوقی ایران، به جهت ابتنا بر معیار قانونی بودن تعقیب، برخی نهادهای توافقی در قالب قرارهای جایگزین تعقیب به نحو مضیغ و محدودی در چهارچوب قانون آیین دادرسی کیفری مورد پذیرش قانون‌گذار قرار گرفته است که لازم است به تاسی از نظام عدالت کیفری کشورهای پیشرو، خلاهای قضایی و قانونی موجود در این‌باره مرتفع گردد.

contractual justice toward corporate crimes in pre trial stage in legal system of iran and united states

corporate crime as a new form of white-collar crime, has today become one of the challenges of the world’s criminal justice systems. therefore, consensual justice is a new criminal policy that is introduced by some legal systems for such crimes. in this article, with a descriptive-analytical method, we seek to find the answer to the question that in the corporate crimes, as long as the case has not been removed from the pre-trial process, to what extent consensual mechanisms have been recognized in the criminal justice system of iran and the united states of america? the adopted model of each legal system in the matter of criminal prosecution is a decisive criterion that makes the answer to the question easier. based on the research findings, in the legal system of the united states, principle of appropriateness of the criminal prosecution has been accepted as a rule, and this principle has also been emphasized under the document of the &principles of federal prosecution of business organization&, and thus, in this regard, several consensual institution have been set in this law toward to the majority of corporate crimes. in iran, based on principle of the necessity of criminal prosecution, some consensual institutions in the form of alternatives to criminal prosecution have been accepted by the legislator in a narrow and limited way within the framework of the criminal procedure law, which is necessary to solve the existing judicial and legal gaps in this regard according the criminal justice system of advanced countries.