تاملی بر جنبه‌‌های نظری و عملی همکاری دولت‌‌های ثالث با دیوان بین‌‌المللی کیفری

ایده تشکیل دیوان بین‌‌المللی کیفری را می‌‌توان یک ایدۀ تحول‌‌گرا و توسعه‌‌بخش در حوزۀ حقوق بین‌‌الملل دانست. پس از محاکمات نورمبرگ، تدوین و پذیرش اساسنامه‌‌ رم یک سند مهم در حوزه حقوق بین‌‌الملل کیفری قلمداد می‌‌شود. این سند، برخلاف اسناد موسس دادگاه‌‌های اختصاصی، یک معاهده بین‌‌المللی است. ازاین‌رو، تابع مقررات حقوق بین‌‌الملل معاهده‌‌ای و عرفی در زمینه معاهدات بین‌‌المللی می‌‌باشد. این اساسنامه یک معاهدۀ توسعه‌‌ای و تدوینی است. افزون بر آن، همۀ کشورها طرف این معاهده نمی‌‌باشند و بنابراین بخشی از کشورها نسبت به این معاهده ثالث محسوب می‌‌شوند. در نوشتار حاضر، به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مفهوم دولت ثالث در چهارچوب اساسنامه رم پرداخته شده است. سپس این سوال مطرح شده است که آیا اصل نسبی بودن معاهدات در مورد اساسنامه رم تابع استثنائاتی نیز می‌‌باشد یا خیر؟ بر اساس یافته‌‌های این تحقیق، اساسنامه رم تابع برخی استثنائات است که از جمله می‌‌توان به این موارد اشاره کرد: وجود قاعدۀ عرفی، وجود قاعدۀ آمره، تصمیم شورای امنیت و رضایت دولت غیرطرف‌‌ نسبت به اجرای معاهده. بااین‌حال، این نکته حائز اهمیت است که توسعۀ صلاحیت دیوان به کشور غیرطرف‌‌ اساسنامه، خارج از آنچه در خود اساسنامه پیش‌‌بینی ‌‌شده است، نمی‌‌تواند با روح حقوق کیفری تجلی‌‌یافته در اساسنامه سازگار باشد.

a reflection on the theoretical and practical aspects of the cooperation of third states with the international criminal court

the idea of establishing an international criminal court can be considered as a transformational and developmental idea in the field of international law. following the nuremberg trials, the drafting and adoption of the rome statute is considered an important document in the realm of international criminal law. this document, unlike the founding documents of the ad hoc tribunals, is an international treaty. therefore, it is subject to the provisions of customary international law governing international treaties. this statute is a development and codifying treaty. in addition, not all state are parties to this treaty and therefore some states are considered third parties to it. in the present article, the concept of a third state in the framework of the rome statute has been studied descriptively-analytically. the question then arises as to whether the principle of relativity of treaties applicable to the rome statute also is subject to exceptions. according to the findings of this study, the rome statute is subject to some exceptions, such as: the existence of a customary rule, the existence of a jus cogense rule, the decision of the security council and the consent of the concerned state to the application of the treaty. it is important to note, however, that the extension of the court’s jurisdiction to a state not party to the statute, outside of what is provided for in the statute, cannot be consistent with the spirit of criminal law as set forth in the statute.