جایگاه اصل مراقبت بایسته در پیشگیری از سوانح هوایی با تاکید بر سرنگونی هواپیمای مسافری اوکراین (752)*

اصل مراقبت بایسته به‌عنوان یکی از اصول عمومی حقوق که از ریشه‌هایی مستحکم در اسناد بین‌المللی و رویه قضایی بین‌المللی مثل تنگه کورفو و ... نیز برخوردار است به‌ویژه دولت‌های محل فرود، برخاست و عبور هواپیماهای مسافری را به تعهداتی خاص جهت پیشگیری از سوانح هوایی ملتزم می‌نماید. در 18 دی ماه 1398 هواپیمای بوئینگ 737 خطوط هوایی اوکراین (شماره پرواز 752) با 176 مسافر و خدمه بر فراز قلمرو هوایی ایران به‌اشتباه موردحمله موشکی ایران قرار گرفت و سرنگون شد. باتوجه‌به این امر که ساعاتی قبل از سرنگونی این هواپیما، نیروهای ایرانی به تلافی ترور سردار سلیمانی، پایگاه نیروهای آمریکایی در عراق را موشک‌باران کرده بودند و از بیم اقدامات تلافی‌جویانه آمریکا در آماده‌باش کامل به‌سر می‌بردند، به‌نظر می‌رسد که ایران می‌بایست موقتاً پرواز هواپیماهای مسافری در قلمروی هوایی خود را به حالت تعلیق درآورد تا افراد بی‌گناه به اشتباه در معرض حملات نیروهای ایرانی و یا آمریکایی قرار نگیرند. به‌نظر می‌رسد دولت جمهوری اسلامی ایران با نقض اصل مراقبت مقتضی، اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه لازم را انجام نداده و مسئولیت بین‌المللی سرنگونی هواپیما مسافربری اوکراین و کشته شدن خدمه و مسافران آن را به‌عهده دارد.

The Place of Due Diligence Principle in Prevention of Air Accidents: Shooting of Ukrainian International Airlines Flight (752)

On 8 January 2020, the Boeing 737800 operating the route was shot down shortly after takeoff from Tehran Imam Khomeini International Airport. All 176 passengers and crew died. The shootdown occurred five days after U.S. President, Donald Trump, launched a drone strike that killed Iranian General Qasem Soleimani. The Iranian government initially denied responsibility for the airplane’s destruction, but investigations revealed that the aircraft was shot down by a surfacetoair missile launched by Iran. The purpose of this summary is to address Role of Due Diligence Principle in Prevention of Air Accidents as such Ukrainian International Airlines Flight (752). It seems that by shot down of Ukrainian International Airlines Flight (752) Iran has violated its international obligations, as such the due diligence principle as a general principle of law, and consequently bear international responsibility.