شرایط تحقق و استناد به قاعده اعتبار امر مختوم کیفری

قانون آیین دادرسی کیفری مصوب (1392) همانند مقرره پیشین خود، بدون ذکری از شرایط تحقق قاعده اعتبار امر مختوم، این قاعده را در ردیف یکی از جهات موقوفی تعقیب موردشناسایی قرار داده است. وجود این خلا قانونی و در کنار آن ایستایی و جمود رویه قضایی علاوه‌بر دامن زدن به تشتت آراء، موضوع را همچنان در ابهام باقی گذارده است. از یک سو شفافیت نسبی مقررات قانون آیین دادرسی مدنی دراین‌زمینه و در نقطه مقابل سکوت قانونگذار کیفری و در کنار این دو، نظریه امکان تمسّک به مقررات آیین دادرسی مدنی در فرض سکوت موازین دادرسی کیفری، نظریه وحدت و یگانگی شرایط تحقق قاعده اعتبار امر مختوم در امور مدنی و کیفری را قوت بخشیده است. این پژوهش با تکیه بر یک تحلیل علمی دقیق و ازطریق به‌کارگیری روش توصیفی تحلیلی به نتایج ذیل دست یافته است: 1 تحلیل اعتبار امر مختوم کیفری برمبنای بنیان‌ها و تحلیل‌های مدنی، از حیث روش‌شناختی مبتنی‌بر یک اشتباه فاحش است و منتهی به دستیابی به نتایج غیرواقعی و غیرعلمی می‌گردد؛ 2 مناسب‌ترین روش در تحلیل اعتبار امر مختوم کیفری، ارزیابی شرایط سه‌گانه وحدت اصحاب دعوی، وحدت موضوع و وحدت سبب با لحاظ وجوه تمایز قلمرو کیفری در مقایسه با حوزه‌های مدنی است. امری که منجر به برداشتی غیر از استنباط رایج خواهد گردید.

Conditions of Realization and Invoke to the Rule of Authority of Criminal Res Judicata

The Code of Criminal Procedure approved (2013), like its previous regulation, without mentioning the conditions of realization of the rule of authority of criminal res judicata, has identified this rule in the row of one of the nolle prosequi. The existence of this legal vacuum, along with the stagnation and solidity of judicial procedure of the courts, has left this issue in ambiguity, in addition to diversity of opinions. On the other hand, the relative transparency of the provisions of the Civil Procedure Law in this regard, and in contrast to the silence of the criminal law legislator, and, along with these two, the theory of the possibility to resort the rules of civil procedure in the silent provision of criminal procedure, the theory of unity has strengthened the conditions of realization of rule of authority of criminal res judicata. This research, based on an accurate scientific analysis and through the use of descriptiveanalytical method, has achieved the following results: 1 The analysis of authority of criminal res judicata based on foundations and civil analysis is methodologically based on a tremendous mistake and leads to unrealistic and nonscientific results; 2 The most appropriate method for analyzing the authority of criminal res judicata is to assess the triple conditions of the unity of the claimants, the unity of subject and the unity of cause with regard to the distinction aspects of criminal domain compared to civil fields, the issue that leads to a conception other than the inference.