تحلیل محتوای کیفی گفتگو با کوه دماوند در شعر معاصر

کوه‌ها از عناصر طبیعی‌اند که از گذشته‌های دور، در باورهای اسطوره‌ای و دینی، جایگاه ویژه داشته‌اند. دماوند که برافراخته‌ترین قله سرزمین ایران است و در سلسله کوه‌های البرز جای دارد، پیوندی چشمگیر با اسطوره‌ها و باورهای کهن دینی ایران دارد. سیمای طبیعی این کوه نیز چشم‌نواز است از این روی، در آثار ادبی، از گذشته تا به امروز، نمود برجسته‌ای داشته است. دماوند در ادب معاصر، با دو قصیده دماوندیّه از ملک‌الشعراء بهار، سایه‌سار خود را بر شعر دیگر شاعران افکنده است. پس از بهار، شاعرانی نظیر سیاوش کسرایی، فریدون مشیری، حمید مصدق، نادر نادرپور، محمّدرضا شفیعی‌کدکنی و قدمعلی سرامی در شعر یا اشعاری خطاب به دماوند به گفتگو پرداخته‌اند. سویه‌های اسطوره‌ای و ارزش‌های نمادین دماوند و پیوند آن با هویت و ملی‌گرایی در تناسب با شرایط زمانی ایران در سده گذشته، دستمایه سروده‌های این شاعران بوده است. اندوه و دلزدگی از نابسامانی جامعه و وضع مردم زمان خود، کودتای 28 مرداد و آثار شوم آن بر زندگی و فعالیت روشنفکران و شاعران، خفقان و استبداد، دوری از وطن و غم غربت، سرگشتگی ایرانیان و بازگشت به خویشتن و هویت از دست رفته، همدلی و اتحاد ایرانیان در ضحاک‌ستیزی در دماوندسروده‌های شعر معاصر رهنمون و پیش‌کش ایرانیان شده است. در این پژوهش به تحلیل کیفی رویکرد، انگیزه‌ها، ابعاد هنری، فکری و سبکی این شاعران به دماوند پرداخته شده است.

a qualitative analysis of the dialogue with mount damavand in contemporary persian poetry

since long, mountains have been natural phenomena with a special place in mythological and religious beliefs. damavand, as the highest peak of the alborz mountains in iran, has a significant connection with the myths and ancient religious beliefs of iranians. this mountain looks picturesque, so it has featured prominently in literary works from the past to the present. in the contemporary literature, damavand has cast its shadow on many other poeticized subjects. in this regard, one may refer to the two odes of damavandiyeh composed by malik al-shaarai bahar. after bahar, siavash kasrai, fereydoon moshiri, hamid mossadegh, nader naderpour, mohammad reza shafii kadkani, and qadamali sarami have conversed with damavand in poems. the mythological and symbolic aspects of damavand and its relevance with identity and nationalism in accordance with the conditions of iran in the last century have been the basis of these poetic compositions. sadness and heartbreak from the disorder of the society and the conditions of the people of the time, the august 28 coup and its ominous effects on iranian intellectuals and poets, oppression and tyranny, distance from the homeland and the sadness of exile, the confusion of iranians and their return to their true selves and their lost identity, as well as the empathy and unity of iranians in anti-zahakism poetry of the contemporary poets about damavand have become a guide for iranians.  in the pe research, we have qualitatively analyzed the approaches, motivations, and artistic, intellectual and stylistic attitudes of the poets towards damavand.