سبک شناسی لایه ای تذکره الاولیاء عطار در سه لایه واژگانی، نحوی و بلاغی

سبک‌شناسی دانشی است که به مطالعۀ شیوۀ کاربرد زبان در متون می‌پردازد و در این مطالعه از روش‌های گوناگون بهره می‌برد. یکی از روش‌هایی که این دانش در تحلیل متون ادبی از آن بهره می‌برد، سبک‌شناسی لایه‌ای است. سبک‌شناسی لایه‌ای، روشی است که از شیوه‌های مختلف، در بررسی متون بهره می‌گیرد. در این شیوه متن درپنج لایۀ آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک (فکری) بررسی می‌شود تا علاوه‌بر بررسی ویژگی‌های سبکی متن، اندیشه و نگرش مولف در موضوع های مختلف آشکار شود. تذکرهالاولیاء عطار نیشابوری به‌دلیل برجستگی زبانی و فکری، قابلیت بررسی بر اساس این شیوه را دارد. در این مقاله، نگارندگان باروش تحلیلی-آماری، صفحات منتخب تذکرهالاولیاء را در سه لایۀ واژگانی، نحوی وبلاغی بررسی کرده‌اند و به‌ ویژگی‌های برجسته هر لایه پرداخته‌اند. در این بررسی، در لایه واژگانی، واژه‌ها با نگرش و اندیشه قبلی انتخاب شده‌اند. در لایه نحوی، چیدمان و پیوند جمله‌ها در کنار هم بر اساس هدف نویسنده از ذکر آن حکایت صورت می‌پذیرد و انتخاب وجه فعل، قید، حرف اضافه و پسوند نیز در راستای القای مفهوم و با توجه به ‌ایدئولوژی نویسنده انجام می‌شود. در لایه بلاغی، تضاد بیشترین بسامد را دارد و با قدرت موسیقی‌آفرینی خود، فضاسازی و انتقال ایدئولوژی در انتقال مفهوم و نگرش نویسنده موثر است. افکار و ایدئولوژی عطار در بررسی هر سه لایه به‌صورت آشکارا و ضمنی قابل بازیابی است.

stylistic analysis of attar's tazkirat al-awliya at lexical, syntactic and rhetorical levels

layered stylistics is one of the new methods in analyzing literary texts. in this method, the text is examined in five layers: phonetic, lexical, syntactic, rhetorical and ideological, in addition to examining the stylistic features of the text, the author’s thoughts and attitudes on various topics are revealed. attar’s tazkirat al-awliya can be studied based on this method due to its linguistic and intellectual prominence. in this article, the authors have studied “tazkirat al-awliya” in three lexical, syntactic and rhetorical layers by analytical-statistical method and have dealt with the salient features of each layer. in this study, in the lexical layer, words have been selected with previous attitude and thought. in the syntactic layer, the arrangement and connection of sentences together is based on the author’s purpose of the anecdote, and the choice of verbs, adverbs, prepositions and suffixes is made in order to induce the concept and according to the author’s ideology. there is a lot of simile in the rhetorical layer, which increases the clarity and simplicity of the text. attar’s thoughts and ideology can be retrieved explicitly and implicitly in the study of all three layers.e salient features of each layer. in this study, in the lexical layer, words have been selected with previous attitude and thought. in the syntactic layer, the arrangement and connection of sentences together is based on the author’s purpose of the.