تحلیل انتقادهای اجتماعی در کاریکلماتورهای دهه‌ی نود

نگاه انتقادی به جامعه، یکی از مولفه‌های تعهّد اجتماعی در ادبیّات فارسی است. آشنایی روشنفکران با تحوّلات سیاسی و اجتماعی غرب در دوره مشروطه و ظهور سمبولیسم اجتماعی در عصر نیما، نگاه جامعه‌گرایانه به ادبیّات را تقویت کرد. در این میان، کاریکلماتور نیز تا حدود زیادی، همپای دیگر جریان‌های ادبی معاصر، تصویرگر واقعیات اجتماعی از قبیل یاس و امید، عشق و نفرت، رنج و شادی و... است. در حقیقت، نویسندگان کاریکلماتور این جریان ادبی را عرصه‌ای برای طرح عواطف اجتماعی تبدیل کرده و وظیفه روشنگری، انتقاد و افشاگری را بر دوش آن گذاشته‌اند. این پژوهش بر آن است تا با بررسی کاریکلماتورهای دهه نود، کاربرد انتقادهای اجتماعی آن ها را در ایجاد فضای طنز واکاوی کند. نویسندگان با بررسی مجموعه‌ کاریکلماتورهای این دهه‌، انتقاد اجتماعی را در زمینه‌های فقر و تورّم، سانسور، فضای بسته جامعه، سکوت جامعه، تخریب طبیعت، انحطاط اخلاقی، رشوه‌خواری و بی‌قانونی تحلیل کرده‌اند. بر اساس نتایج به دست آمده، فراوانی انتقادهای اجتماعی و خلق موقعیت‌های طنزآمیز در کاریکلماتورهای دهه نود به ترتیب عبارتند از: گلکار (33 درصد)، خوش‌وقتی (30 درصد)، آزادیخواه (23 درصد) و گل‌هاشم (19 درصد).

Analysis of social criticism in nineteenthcentury caricatures

A critical view of society, is one of the components of social commitment in Persian literature.Introducing intellectuals acquaintance with western political and social developments during the constitutional period, and the emergence of social symbolism in the Nima era, strengthened the socialist view literature. . meanwhile, writing caricature (Karikalmator) is also an ilustrator of social truths such as despair and hope, love and hate, afflication and happiness, and so on. In fact, authors of writing caricature have converted this literary current to an arena for expression of social emotions, and have put the tast of explanatory, criticism, and disclosure on it’s shoulders.This study aims to investigate the use of social criticism in creating a humorous atmosphere by examining the caricatures of the nineties.By examining the collections of Abbas Golkar , sohrab Gol Hashem, Mohammad Ali Azadikkah and Amir Khosh vagti, the autors have ananlyzed Scial criticism in terms of poverty and inflation, censorship, closed society, social silence, destruction of nature, moral decadence bribery and lawlessness. According to the results, the frequency of social criticis in the caricatures of the nineties are: Golkar (33%), Khosh vagti (30%), Azadikhah (32%) and Golhashem (19%), respectively. .