همدلی؛ مهارتی آرامبخش در شاهنامه

همدلی، یکی از مهارت‌های دهگانة زندگی در تعریف سازمان جهانی بهداشت است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر این مهارت، شخصیت‌های شاهنامة فردوسی مورد واکاوی روان‌شناختی قرارگرفته و از این رهگذر، انواع همدلی در این اثر ارزشمند بررسی شده است. این که مفهوم مهارت همدلی در علم روان‌شناسی چیست؛ چه کسانی در کدام سبک رفتاری و به چه علت بیشتر از دیگران از این مهارت برخوردارند و این که همه همدلی‌های شاهنامه حقیقی و موثرند یا خیر، از مباحث محوری این نوشتار است. با نگاهی در شاهنامه، درمی‌یابیم وزیران و مشاوران، پرستندگان (خدمتکاران) و اعضای خانوادة شاهان و پهلوانان بیشترین نقش‌های همدلانه را در این اثر ماندگار دارند. همدلی‌ها گاهی، حمایتی و مهرورزانه هستند و گاه، از حالت حمایتی، به مصلحتی تبدیل می‌شوند و گاه، برای ردّ درخواستی ناروا اتّفاق می‌افتند. در شاهنامه، کسانی که سبک ارتباطی آنها جراتمندانه است، معمولاً با دیگران همدلی بهتری دارند؛ زیرا بیان و رفتاری سالم، قاطع و مناسب دارند.

Study of empathy in Shahnameh characters

By the definition of the World Health Organization, empathy is one of the ten life skills. In this research, the characters of the Shahnameh have been psychologically analyzed in terms of this skill. Thus, different types of empathy are explored in this valuable work. The concept of empathy in psychology has also been explored. It is explained who in which style of behavior and why is more proficient than others, and whether all the empathies of the Shahnameh are genuine and effective. Reflecting on the Shahnameh, we find that ministers, advisers, servants, members of the kings and heroes’ families have the greatest role of empathy in this immortal work. The empathy in the book is sometimes supportive and affectionate, sometimes expedient and sometimes used to reject an inappropriate request. In the Shahnameh, those whose communication style is daring usually empathize with others because they have healthy, decisive and appropriate speech and behavior.