بررسی شگردها و الگوهای طنزپردازی در اشعار محمد علی افراشته

دهه های هزارو سیصد بیست و سی به دلیل وجود مسائل سیاسیاجتماعی فراوان، دوره رونق طنز در ادبیّات فارسی معاصر به شمار می رود. این مقاله به روش توصیفی، تحلیلی و با محوریّت تکنیک های بلاغی و زبانی طنز محمّدعلی افراشته (1287-1338)، شاعر معاصر، سعی در نمایش جلوه های تاثیر مفاهیم سیاسیاجتماعی در طنز شاعر دارد. به این منظور، ابتدا بر اساس شواهد شعری، شگردهای طنز افراشته را منطبق بر نظریه های مشهور طنز، به دو دسته شگردهای بلاغی و زبانی تقسیم کرده ایم. سپس هریک از این دسته ها را تحت عناوینی چون: نقیضه، عناصر مختلف بلاغی و روش هایی مانند: انواع آیرونی، کارکردهای زبانی، عناوین طنزآمیز و... طبقه بندی کرده ایم.نتیجه بررسی ها نشان می دهد که افراشته به منظورارتقای وجه ادبی طنز و تاثیر بیبشتر بر مخاطب، از شگردهای رایج وسبکی طنز، استفاده کرده و با بهره گیری از زبان تودۀ مردم، بدون توجه به ملاحظات امنیّتی در عصر پهلوی دوم به انتقاد صریح از مسائل سیاسی، اجتماعی  پرداخته است.

A survey of satire techniques and patterns in Mohammad Ali Afrashteh’s poetry

Mohammad Ali Afrashteh is one of the most distinguished satirical poets in contemporary Persian poetry that has been neglected in literary research in spite of his fame. Using a descriptiveanalytical method, this article seeks to show the effects of political and social concepts in the poet’s satire and focuses on the rhetorical and linguistic techniques in satirical poems. At first, the famous satire theories are considered to classify his satirical techniques according to the poetic evidence in linguistic and rhetorical techniques. Then, these categories are assigned as subjects like parody, rhetorical elements, and techniques such as ironical expressions, linguistic functions, comic titles, and so on. The results show that Afrashteh has used both common and stylish satire techniques to improve the literary form of satire and influence the audience. Without noticing the security considerations in the second Pahlavi era, he has used the language of ordinary people to criticize the social and political issues explicitly.