بایستگی تصحیحی نو از دیوان اوحدی مراغه‌ای

سامان دادن تصحیحی علمی و انتقادی از دست‌نویس‌های کهن، از بایسته‌ترین پژوهش‌های ادبی است؛ چه، نسخه‌های خطّی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی ملّت ما به‌شمار می‌روند و پرداختن به این سرچشمه‌های گران‌مایه، بازشناسی هستی و کیستی خود و پاسداشتِ فرهنگ و زبانِ این مردمان است. دیوان اشعار اوحدی مراغه‌ای(یا اصفهانی) عارف و شاعر نامدارِ سدۀ هفتم و هشتم هجری(738-673ﮬ)، در سال 1340 خورشیدی به دست شادروان سعید نفیسی تصحیح شده و همراه با برخی کاستی‌ها که در این گفتار از آنها یاد خواهد شد، به وسیلۀ انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده و در سال 1375 نیز بدون بازنگری به همان گونۀ پیشین تجدید چاپ شده است. در سال 1391 هم انتشارات سنایی این تصحیح را چاپ کرده ولی تنها فرق آن با دو چاپ پیشین این است که غلط‌های چاپی بسیار نیز بر متن افزوده شده است. در سال‌های 1362 و 1392 نیز این دیوان به وسیلۀ انتشارات پیشرو و اقبال چاپ شده، امّا این دو چاپ هم بر پایۀ همان چاپ زنده‌یاد نفیسی است هرچند که در آنها نامی از استاد برده نشده است! به‌هرروی، به دست آمدن دست‌نویس‌هایی کهن که در آن سال‌ها در دسترس استاد نفیسی نبوده، تصحیح دوبارۀ این دیوان را بایسته و گریزناپذیر ساخته است.

The Necessity of a Novel Correction of Ohadi Maraqhei’s Divan

The scientific and critical correction of ancient text is one of the most valuable and essential literary research. The divan of Ohadi Maraghei (Esfahani), mystic and poet of 7th and 8th centuries A.H., is one of the ancient text. In 1340 A.H.S., Ohadi Maraghei’s Divan was corrected and published by Saeed Nafisi but considering some defects in the context and also the availability of some manuscripts which were not in the access of Saeed Nafisi, the recorrecting of this divan seems necessary. In this research, after the introduction and introducing manuscripts which are used by Saeed Nafisi in the correction of Ohadi’s Divan, we investigate the defects in Saeed Nafisi’s correction consist of 1. The ambiguity of the main manuscript and the correction method; 2. Inaccurate comparison among manuscripts; 3. Uncritical correction or no reference of substitute manuscripts in the footnote; 4. Displacements; 5. Omissions; 6. Affixed verses; 7. Repetition; 8. Misreading and miswritten; 9. Publication error; 10. Defects in rhythm; 11. Duplicated Rhymes; 12. Wrong punctuations; 13. Lack of essential contents and descriptions.