تحلیل و بررسی سوگ‌سروده‌های واقعه منا (با تکیه بر گزیده اشعار «منا منهای بسیاران» و قالب غزل)

رخداد واقعه منا در سال 1394 ه .ش، که به کشته شدن شمار زیادی از زائران بیت‌الله‌الحرام منجر شد، به‌عنوان یک فرامتن تاریخی مورد توجّه‌ شاعران ایران قرار گرفت و به شکل‌گیری زیرجریانی نو در سوگ‌سرایی معاصر انجامید. مجموعه‌ای‌از این آثار با عنوان «منا منهای بسیاران» به همّت انتشارات «شهرستان ادب» منتشر شد. بسامد غزل در میان سروده‌ها، زمینه انجام پژوهشی پیرامون رابطه تناظری سطوح متنی آن با فرامتن تاریخی منا فراهم آورد. بر این اساس، سوگ‌سروده‌های منا در قالب غزل در سه سطح «موسیقایی، بلاغی(بلاغت سنّتی) وانگاره‌ای» مورد بررسی قرار گرفت. برآیند بررسی‌های متنی نشان می‌دهد این غزل‌ها آثاری معناگرا و فرامتن‌محورند و سطوح سه‌گانه آن در ارتباطی متقابل، بر انتقال صریح و روشن پیام به خواننده تمرکز دارند؛ به این صورت که دو سطح موسیقایی و بلاغی، با استفاده از ابزارهایی چون تلمیح به واقعه عاشورا، دوری از آرایه‌های لفظی، بسامد جملات امری با اغراض ثانوی اظهار تاسّف و اندوه و نیز بیان استعاری و تخییلی محدود، در راستای انگاره اصلی شکل گرفته‌اند که همان اِخبار و توصیف واقعه منا و پیامدهای آن است. زیرانگاره‌های دیگری نیز چون «تقدیس کشته‌شدگان»، «تقریب محتوایی با واقعه کربلا» و «توبیخ و تهدید دست‌اندرکاران واقعه منا» در مضمون‌‌پردازی‌ و برقراری ارتباط میان متن و فرامتن مورد استفاده شاعران قرار گرفته‌اند.

Analysis of Mena Incident Monodies

The Mena incident in 2015, which resulted in the death of a large number of pilgrims of Kaaba, is considered by the Iranian poets as a historical context and led to the formation of a new flow in contemporary monody. A collection of these works has been published under the name of “Mena minus many” by Literature County publishing. The high frequency of sonnet among the poems provided a ground for conducting a research on the correlation of its textual levels with the historical context. Accordingly, Mena’s monodies in the format of sonnet were studied at three levels of music, rhetoric (traditional rhetoric) and theme. The results of textual investigations show that these sonnets are conceptual and contextual, and their three levels, having a reciprocal relationship, concentrate on transiting an explicit message to the reader; In a way that its two levels of music and rhetoric have been formed, using instruments such as the allegory to Ashura, avoiding of verbal figures, the frequency of sentences with a secondary motives of regret and grief, as well as limited metaphorical imagination, along with the main idea that is informing and describing Mena and its consequences. Other submotives also have been used by the poets such as “sanctification of the dead”, “content approximation with the event of Karbala” and “rebuking and threatening the dealers of Mena” in order for thematization and making links between the text and the context.