بررسی بازتاب الفاظ و مضامین مربوط به سیّد و مترادف های آن در ادب فارسی

با توجّه به حدیث معروف ثقلین، احترام و پیروی از خط و منش ائمّه از اهمّیّت خاصّی برخوردار است و به تبع آن، فرزندانی که از نسل آنان پدید آمده اند، همواره در نزد مردم مورد توجّه بوده اند. اینکه واژه های عَلَوی، شریف، میر، سیّد و سادات در طول تاریخ اسلام و در اَدوار مختلف به صورت اصطلاح برای فرزندان رسول الله و اَئمّۀ هُدی در متون گوناگون به کار می رود، حکایت از این امر دارد. شعرا و نویسندگان ادب فارسی نیز به نوبۀ خود در گرامیداشتِ اهل بیت و فرزندان رسول الله و علی(ع) استوار مانده اند و کاربرد فراوان اصطلاح «سَیِّد» و مترادف های آن در متون منظوم و منثور، صحّت این گفتار را تایید می کند. در این مقاله، ضمن بررسی اصطلاح سیّد و مترادف های آن و بیان جایگاه متعالی سادات در ادب فارسی، واکنش اهل ادب در برابر آن دسته از ساداتی که در انجام وظایف دینی خود، کوتاهی می کنند، تشریح و اعلام شده که نسبت معنوی با رسول الله و اهل بیت، باارزش تر از نسبت نَسَبی است.