تعیین عادلانه کوشش مالیاتی استان‌های ایران با رویکرد منطق فازی

عدم استفاده از ظرفیت‌های مالیاتی و نبود عدالت در دریافت مالیات میان استان‌های ایران از جمله مسائل و دغدغه‌های ذهنی مسئولان است. از این ‌رو به منظور برنامه ریزی هر چه بهتر جهت افزایش درآمدهای مالیاتی، شناخت ظرفیت مالیاتی استان ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. تاکنون روش های گوناگون اقتصادسنجی، الگوهای داده ستانده، الگوی تابع مرزی و سری زمانی فازی برای برآورد ظرفیت مالیاتی بکار گرفته شده است. عمده مشکل این روش ها آن است که بر اساس داده های عملکرد گذشته، برآورد را انجام می دهند. در این پژوهش بکارگیری روش کنترل منطق فازی (flc) برای نخستین بار جهت تعیین ظرفیت مالیاتی استان های کشور ایران در سال 1390 گامی کارساز در رفع این ایراد بوده است. نتایج پژوهش نشان داده بجز استان تهران در سایر استان های کشور ظرفیت بالقوه مالیاتی وجود دارد. در بیشتر استان ها کوشش مالیاتی علاوه بر اینکه در سطح پایینی است، پراکندگی زیادی دارد که نشان می دهد مالیات‌ستانی در استان ها بر اساس عدالت نبوده است. همچنین توان مالیات دهی کشور تا 717/2 برابر می‌تواند افزایش پیدا کند.

Equitable Tax Effort for the Provinces of Iran: Fuzzy Logic Approach

Tax capacities and the lack of justice in taxing Iranian provinces are among the authorities’ concerns. Therefore, identifying the tax capacity of provinces is an inevitable necessity. Various methods of econometrics, InputOutput models, the frontierfunction model, and fuzzy time series have been used to estimate tax capacity. The main problem with these methods is that they implement the estimation based on the past data. In this study, the application of fuzzy logic control (FLC) method to determine the tax capacity of the Iranian provinces in the year 2011 is one step in solving this problem. The results of the study showed that except for Tehran, there is a potential tax capacity in other provinces of the country. In most of the provinces, tax effort is not only at low level but it also has a high dispersion, which shows that taxation from the provinces has not been based on justice. Also, ability of tax payment of the country can increase.