بررسی وجود فرایند آشوبی در شاخص بازدهی کل قیمت سهام بازار بورس تهران

سریهای زمانی بسیار پیچیده مانند قیمتهای بازارهای سهام معمولا تصادفی و در نتیجه ، تغییرات آنها غیر قابل پیش بینی فرض می شود . در حالی که ممکن است این سریها محصول یک فرایند غیر خطی پویای معین ( آشوبی) و درنتیجه قابل پیش بینی باشند . در این تحقیق، شاخص های بازدهی روزانه و هفتگی قیمت سهام بازار بورس تهران ( tepix) در دوره ی زمانی ابتدای سال 1377 تا پایان 1382 مورد آزمون قرار گرفته است تا مشخص شد که آیا این شاخصها از فرایند تصادفی پیروی می کنند یا متاثر از یک فرایند معین (آشوبی ) هستند . به این منظور ، از آزمونهای bds ، شبکه ی عصبی و بزرگترین نمای لیاپانوف استفاده شده است . آزمونهای bds و شبکه عصبی وجود فرایند غیر خطی در پسماندهای مدلهای arma برازش شده بر این شاخصها را نشان دادند ؛ ولی این آزمونها وجود فرایند غیر خطی در پسماندهای مدل garch را تایید نکردند .نتایج آزمون بزرگترین نماهای لیاپانوف که آزمون مستقیمی برای فرایندهای غیرخطی معین است دلالت بر وجود آشوب در شاخص بازدهی قیمت کل سهام بازار بورس تهران دارد. این نتیجه دلالت بر ناکارایی بازار سهام و در نتیجه ، قابلیت پیش بینی کوتاه مدت آن دارد که می تواند یک رهنمود سیاستی مبنی بر شناخت عوامل ناکارایی بازار مانند شفاف نبودن جریان اطلاعات و اقدام در جهت رفع آنها داشته باشد . همچنین ، برای مدل سازی و به ویژه پیش بینی شاخص قیمتهای سهام ، استفاده از مدلهای غیر خطی به جای مدلهای خطی مناسب تر است .