ریشه‎‌یابی و ارزیابی مقایسه‌ای نظریه‌های عدالت توزیعی رالز و نوزیک

در این پژوهش به دلیل اهمیت رالز و نوزیک به منزله دو فیلسوف شاخص از جناح چپ و راست لیبرالیسم، یک ریشه‌یابی و ارزیابی مقایسه‌ای در مورد نظریه‌های عدالت توزیعی آنان ارائه شده است. با استفاده از ایده تبیین انتظارات از یک نظریه عدالت توزیعی، مبتنی بر یک رویکرد مساله‌محور و از طریق یک فرآیند تدریجی ریشه‌یابی، مبانی فلسفی نظریه‌های عدالت توزیعی این دو فیلسوف تا حد امکان شناسایی شد. آنگاه براساس دو معیار سازگاری درونی و بیرونی، این مبانی و نظریه‌ها ارزیابی شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در حالی که رالز نظریه خود و به ویژه اصل تفاوت را که مورد انتقاد شدید نوزیک بود بر مبانی کانتی بنا کرد، نوزیک که علاوه بر کانت به میزان زیادی تحت تاثیر لاک بود نظریه خود را بر وجود نوعی قانون طبیعی بنا کرد. در حالی که کانت و لاک هر کدام به طریقی، مبانی ارزشی خود را با مبانی هستی‌شناسی و انسان‌شناسی الهی هماهنگ کردند، رالز آن را با این مبنای انسان‌شناسی که یک حس اخلاقی مشترک در انسان‌ها وجود دارد بدون ذکر منشاء مادی یا الهی این حس اخلاقی هماهنگ کرد. نوزیک نیز مبنای ارزشی نظریه خود را با نوعی قانون طبیعی هماهنگ کرد؛ یک قانون طبیعی خداگونه که با تعیین توزیع طبیعی اولیه مواهب، عامل تعیین‌کننده استحقاق هر فرد بود؛ توزیعی که رالز حتی کاربرد صفت عادلانه یا ناعادلانه را درباره آن مجاز ندانست.

A Comparative Root-Seeking and Evaluation of Rawls and Nozick’ Distributive Justice Theories

Given the importance of Rawls and Nozick as two prominent philosophers from left and right wing of liberalism, in this paper a comparative rootseeking evaluation about their distributive justice theories is presented. By using the idea of explanation of expectations from a distributive justice theory based on a problemoriented approach, through a step by step rootseeking process, philosophical foundations of distributive justice theories of these two philosophers were identified. Then on the basis of internal and external consistency criteria, these foundations and theories were evaluated. The results of study are as follows: while Rawls founded his theory and particularly difference principle on the Kantian foundations which was the target of Nozick’ criticism; Nozick Which besides Kant, was under influence of Locke, founded his theory on the existence of a kind of natural law. Also while Kant and Locke, each in some way, harmonized their own value foundations with divine anthropological and epistemological foundations, Rawls harmonized it with this anthropological foundation that there exists a common sense of justice in humans, without mentioning the material or divine source of this moral sense. In contrast, Nozick harmonized value foundation of his theory with a kind of natural law; a godlike natural law that by determining the initial distribution of natural endowments, was determinant factor of entitlement of each individual; a distribution that Rawls even didn’t permit the use of just or unjust adjective about it.