ارزیابی و تحلیل ظرفیت نوآوری منطقه‌ای در سطح استان‌های کشور

سیاست‌گذاری توسعه منطقه‌ای براساس ظرفیت‌های موجود دانش و نوآوری مناطق از موضوعات مغفول در سیاست‌گذاری توسعه ایران است. در حال حاضر تفاوت جدی در ارائه راهکارها برای استان‌های مختلف وجود ندارد. این در حالی است که استان‌های کشور هم به لحاظ برخورداری از سطح دانش و نوآوری و هم ظرفیت‌های جذب آن با هم متفاوت‌اند. در این پژوهش با تکیه بر مبانی نوین سنجش نوآوری منطقه‌ای و مرور تجارب، چارچوبی مناسب برای سنجش ظرفیت نوآوری ارائه و براین اساس، ظرفیت نوآروی استان‌های کشور سنجیده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد به تناسب کاهش یا افزایش سطح توسعه‌یافتگی مناطق، ظرفیت نوآوری مناطق کم یا زیاد می‌شود؛ به نحوی که محروم‌ترین استان کشور از نظر اقتصادی و با بیشترین فاصله جغرافیایی از مرکز (سیستان‌وبلوچستان) ازلحاظ ظرفیت نوآوری نیز پایین‌ترین سطح را داشته است. در حالی که در مناطق پیرامون تهران چون سمنان، کرج، قزوین و قم هیچ استانی در سطوح پایین ظرفیت نوآوری قرار نگرفته است. در این میان، استان‌های بوشهر و ایلام به دلیل دو فاکتور مهم 1 جمعیت اندک و 2 وجود صنایع نفت و گاز به لحاظ ظرفیت نوآوری در رتبه‌های اول تا پنجم قرار گرفته‌اند.

The Evaluation and Analysis of Regional Innovation Capacity in the Provinces of Iran

Regional development policy based on the existing capacities of knowledge and innovation in the regions is one of the neglected issues in Iran’s development policy. At present, there is no serious difference in providing solutions for different provinces, while the provinces of the country are different both in terms of the level of knowledge and innovation and its absorption capacity. In this research, based on the review of existing studies and new principles of measuring regional innovation capacity, a suitable framework for measuring innovation capacity is presented and accordingly, the innovation capacity of the country’s provinces is measured. Results showed that in proportion to the decrease or increase in the level of development of regions, the innovation capacity of regions also increases or decreases. Innovation capacity has also decreased in proportion to the increasing geographical distance from the center of the country. Hence, Sistan and Baluchestan province has the lowest level of innovation capacity and provinces around Tehran such as Semnan, Karaj, Qazvin and Qom, have relatively high levels of innovation capacity. Nevertheless, Ilam and Bushehr provinces are in the first to fifth place among 31 provinces in terms of innovation capacity due to two important factors: 1. Small population and 2. Existence of oil and gas industries.