بررسی تاثیر متقابل عناصر ساختار بازار در زنجیره تامین شکر ایران

ساختار بازار صنعت قند و شکر در ایران به‌دلیل تولید سهم بالای محصولات توسط معدودی از بنگاه‏ها از شرایط بازار رقابتی فاصله گرفته که پیامد آن شکست بازار به‌واسطه ناکارایی حاصل از انحصار، مورد انتظار است. از این رو، این سوال پیش می‏آید که چگونه می‏توان سهم بنگاه‏هایی با تولید پایین را افزایش داد و ارتباط بین کارایی بنگاه‏ها و ساختار بازار این صنعت چگونه است. به منظور پاسخ به این سوالات، ابتدا با استفاده از روش رتبه‏بندی کارایی متقاطع حداکثر فاصله نسبی از واحد تصمیم‏‏گیرنده مجازی آنتی‏ایده‏ال مبتنی بر روش تحلیل پوششی داده‏ها به ارزیابی کارایی این بنگاه‏ها پرداخته شد. سپس با به کارگیری الگوهای پارامتریک، روابط بین رفتار، سودآوری، کارایی و ساختار بازار بنگاه‏های بیان شده بررسی شد. آمار و اطلاعات کارخانجات قند و شکر ایران در سال 1393 با استفاده از نرم افزارهای gams و shazam مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر پایه‌ نتایج پژوهش ،  ارتباط متقابل بین ساختار و عملکرد در صنایع حاضر در  زنجیره تامین قند و شکر ایران وجود دارد و این در حالی است که رفتار بازار شکر ایران از الگوی خاصی تبعیت نمی‏کند. تقویت سودآوری واحدهای کوچک مقیاس نسبت به واحدهای بزرگ از طریق اعمال سیاست‏های حمایتی و کاهش هزینه تامین نهاده‏ها، برندسازی، افزایش کارایی و کیفیت تولید قند و شکر به‌واسطه سرمایه‏گذاری در تحقیق و توسعه و همچنین توسعه بازار با اعمال سیاست‏های محرک صادرات و اجرای چرخه مدیریت بهره‏وری از راهکارهای افزایش سودآوری در صنعت و در نتیجه، تعدیل ساختار زنجیره تامین شکر به شمار می‏ رود.

The Interaction of the Market Structure Components in Sugar Supply Chain of Iran

The market structure of the sugar industry in Iran, due to the production of high share of products by a few firms, has moved away from competitive market conditions, which is expected to result in market failure due to the inefficiency of monopoly. So the main questions addressed in this paper are; How we can increase the share of lowincome firms and what is the relationship between the efficiency of firms and the market structure of this industry. In order to answer these questions, using the crossefficiency ranking method, the maximum relative distance from the antiideal virtual decisionmaking unit based on the data envelopment analysis method and the efficiency of these companies was evaluated. Then, using parametric models, the relationships among behavior, profitability, efficiency and market structure of these firms were examined. Statistics and information of sugar factories in Iran in 2014 were analyzed using GAMS and SHAZAM softwares. Based on the results, there is an interaction relationship between structure and performance in the industries in sugar supply chain. Increasing the profitability of smallscale units compared to large units by implementing supportive policies and reducing the cost of providing inputs, increasing the efficiency and quality of sugar production through investment in R D, branding, developing new markets by implementing export incentive policies and productivity management cycle are ways to modify the structure of the sugar supply chain.