اقتصاد سیاسی تحریم‌های ایران: رویکرد طراحی سازوکار و مدل‌سازی مبتنی بر عامل

روابط بین المللی به‌خاطر ماهیت چندجانبه آن، پیچیدگی های زیادی دارد. با درک فرایند تصمیم گیری ونتایج احتمالی تصمیمات، هر یک از بازیکنان قادر خواهند بود از ظرفیت‌های خود برای تاثیرگذاری بر نتایج این تصمیمات راهبردی بهره گیرند. مصداق این ساختار تصمیم‌گیری، مشاجرات و منازعات بین‌المللی تحریم ها است. موضوع منافع جهموری اسلامی ایران درعرصه بین‌المللی نیز متاثر از منافع درحال تغییر کشورهای شرکت‌کننده دراین ائتلاف است. باتوجه به پیچیدگی های روابط بازیکنان درفضای بین‌المللی تحریم‌ها به‌منظور تحلیل مساله وپیش‌بینی تعادل امکان‌پذیر دراین روابط، روش سیستم‌ های چندعاملی، نظریه بازی‌ها و هوش مصنوعی به‌عنوان ابزار جدیدی برای حل انواع تعاملات وفرایندهای متاثر از تصمیمات انسانی مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این مطالعه، طیف سیاستی براساس راهبردهای ایران، آمریکا و سایر بازیکنان تعریف شده است. مدل‌سازی و شبیه‌سازی رفتار بازیکنان روی این طیف نشان می‌دهد در شرایط کنونی، راهبرد تعادلی ایران تاکید بر حفظ توافق فعلی است؛ هرچند که موقعیت تعادلی در دامنه پایینِ طیف ادامه توافق فعلی قرار دارد. براساس مطالعات و نتایج حاصله، برای پیشگیری از وقوع تراژدی دارایی‌های مشاع، راهبرد مسلط و غالب، بازی با فرض بازیکنان عقلایی در منطق نظریه بازی حفظ ثبات، امنیت و یکپارچگی ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه ای است. برای تحققِ تعادلِ پایدار، بازیکنان در این بازی به دنبال حداکثر  کردن تابع رفاه جمعی به‌جای حداکثر  کردن منافع تک تک اعضای ائتلاف خواهند بود که در این صورت تداوم منافع کشورهای عضوائتلاف را نیز به دنبال خواهد داشت. برای این منظور، تداوم حضور ایران در برجام و عدم تضعیف آن، استقبال از حفظ وتقویت رابطه سیاسی با اروپا باحفظ منافع ایران، تقویت امنیت نظامی و امنیت اجتماعی ضروری خواهند بود.

The Political Economy of Sanctions on Iran:Mechanism Design and Agent-Based Modeling Approach

I International relations are full of complexities due to their multifaceted and multilateral nature. To understand decision making processes and the payoffs of their strategies, players are enabled to utilize their capabilities to impact the strategic decision payoffs. As an example of this decision structure we can refer to the international disputes and conflicts including the sanctions. The Islamic Republic of Iran’s interests in international arena have been influenced by the changing interests of the other stakeholders in the coalition of the United States sanction against Iran. In order to analyze and predict the equilibriums of the players positions in the complex international space of the sanctions, game theory, mechanism design, multiagent systems, and artificial intelligent as new instruments of decision theory are utilized to resolve the transactions and processes influenced by the human decisions. In this research, a policy spectrum is defined according to the strategies of Iran, the United States of America and other stakeholder’s countries. Modeling and simulating the behavior of players on this continuous spectrum which includes two extremes of capitulation and confrontation shows that in the current situation, Iran’s equilibrium and dominated strategy is emphasizing the maintenance of the current agreement in JCPOA, although this position is in the lower range of the spectrum of the current agreement. In these sanctions there is a possibility of a tragedy of the commons. In order to prevent its occurrence, the results of this study imply that the dominant strategy, given that all the players are rational, is to preserve stability, security, and integrity of Iran as a regional power. In order to achieve a stable equilibrium of the game, the stakeholders try to maximize the social welfare function instead of individual participants’ payoff. The rational strategy of Iran is to stay in JCPOA, strengthening political ties with the European players, and to empower its own military and social securities.