نااطمینانی درآمد نفت، تحریم‌ها و نوسانات متغیرهای اقتصاد‌کلان

به گزارش صندوق بین‌المللی پول، بیش از 60 درصد درآمد تجارت خارجی کشور و 40 درصد درآمد دولت ایران از بخش نفت و انرژی تامین می‌شود و همواره بخشی از نوسانات درآمدی نفت به سایر بخش‌های اقتصاد کلان سرایت می‌کند. همچنین تحریم‌های اعمال شده بر اقتصاد ایران با کاهش درآمدهای ارزی و ایجاد محدودیت دسترسی به کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای به نوسانات متغیرهای کلان شدت بخشیده‌اند. درک صحیح از میزان اثرات سرریز شوک‌ها و نوسانات درآمد نفت و تحریم‌ها به‌ویژه تحریمهای بخش انرژی به بخش‌های مختلف اقتصاد کلان از دیدگاه سیاست‌گذاران برای برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری باثبات اهمیت دارد. در پژوهش حاضر به منظور مطالعه آثار تکانه‌های نوسانات درآمد نفت و تحریم‌ها در اقتصاد کشور  از الگوی varmax garchinmean asymmetric bekk با لحاظ شکست ساختاری واریانس شرطی استفاده می‌شود. متغیرهای مورد استفاده در این مطالعه شامل تولید ناخالص داخلی واقعی (بدون احتساب نفت)، درآمد نفت سنگین ایران، نرخ ارز، شاخص بازار سهام و شاخص تحریم در بازه زمانی 1370:1 تا 1396:4 است. نتایج نشان می‌دهد هر تکانه‌ای از ناحیه رشد درآمد نفت و یا شاخص تحریم به وقوع بپیوندد هر سه بخش مورد مطالعه شامل بخش تولید، بازار ارز و بازار سهام را متاثر می‌سازد. همچنین افزایش فشار تحریم‌ها منجر به سرریز نااطمینانی به تمامی بخش‌های مورد مطالعه و کاهش فعالیت‌های تولیدی می‌شود و نرخ ارز را به سمت بالا متاثر می‌کند و در مقابل سهم نسبی بازار سهام در پرتفوی انتخابی سرمایه‌گذاران، افزایش می‌یابد. در این دوره شواهدی از اثرات نامتقارن تکانه‌های درآمد نفتی و تحریم در بخش‌های مورد مطالعه مشاهده می‌‌شود.

Oil Revenue Uncertainty, Sanctions and the Volatility of Macroeconomic Variables

The IMF reports that, over 60% of foreign trade income and 40% of government revenue of Iran comes from the oil and gas sectors, which has always been a source of volatilities in the economy. The imposed sanctions on the Iranian economy also influence economic activities by reducing currency earnings and restricting access to capital and intermediaries goods. Understanding extent of the shocks’ effects of sanctions and fluctuations in oil revenue, are key factors for the policymakers in foreseeable planning risks. In order to examine the effect of sanctions and oil price(revenue) fluctuations on the country’s economy, this paper intends to quantify the effects of sanction by making use of a VARMAX GARCHinMean Asymmetric BEKK model in terms of structural failure of the conditional variance. We use real nonoil GDP, Iranian heavy oil exports, exchange rates, total stock market index and sanctions index data over 1991:Q2 to 2018:Q1. The results show that a shock of oil revenue or sanctions index affects activities in all of three sectors. The increasing sanctions pressure leads to a spillover effect of uncertainty to all sectors under study and a decline in production activities and national currency depreciations; but in turn the relative share of the stock market in the portfolio of investors’ choice increases. Strong evidence for asymmetric effects of impulses of sanction and oil revenue on the study sections is observed.