روابط میان فرامادی‌گرایی، حفظ منافع عموم، استقلال و هم‌سویی منافع حسابرس و ‏صاحب‏کار

هدف: گسترش شرکت‌ها مشکلات نظارتی و کنترلی‌ای را به‌دلیل‌عدم حضور دائمی سهام‌داران در شرکت برای آن‌ها فراهم کرده است. وظایف حسابرسان مشخص است؛ اما ممکن است الگوهای فکری آنان در راستای حفظ منافع عموم گام برندارد و به‌دنبال اهداف شخصی خود باشد و مقوله‌ای به‌نام هم‌سویی منافع حسابرس و صاحب‌کار به‌وجود آید. با توجه به فقدان مطالعات کافی در خصوص الگوهای فکری و رقابت در بازار حسابرسی ایران و اهمیتی که حفظ استقلال و حفظ منافع عموم برای محافظت از جامعه در برابر تقلب‌های مالی و کسب اطمینان از انعکاس سلامت مالی توسط گزارش‌های مالی دارد و با در نظر گرفتن این موضوع که حضور نداشتن موسسه‌های حسابرسی بین‌المللی می‌تواند هم‌سویی میان صاحب‌کاران و حسابرسان را تشدید کند، هدف اصلی این پژوهش بررسی و تبیین فرامادی‌گرایی بر حفظ منافع عموم، استقلال و هم‌سویی منافع حسابرس و صاحب‌کار است.روش: پژوهش حاضر با توجه به هدف اجرای آن توصیفی و از نوع هم‌بستگی است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر، به‌منظور توزیع پرسش‌نامه‌ها، حسابرسان شاغل در موسسه‌های حسابرسی خصوصی و سازمان حسابرسی بود. برای گردآوری داده‌های هم‌سویی منافع میان حسابرس و صاحب‌کار، حفظ منافع عموم و استقلال، از پرسش‌نامۀ براینکوا و اسپینوسا پیک (2017) و فرامادی‌گرایی حسابرس، از پرسش‌نامۀ گیاکالون و جورکیز (2004) استفاده شد. داده‌های پژوهش از بین 309 پرسش‌نامه تکمیل شده، در سال 1401 به‌دست آمد و برای تحلیل داده‌ها، از روش معادلات ساختاری استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که میان فرامادی‌گرایی و حفظ استقلال و منافع عموم، ارتباط مثبت و میان فرامادی‌گرایی و هم‌سویی منافع بین حسابرس و صاحب‌کار، ارتباط منفی وجود دارد. علاوه‌براین، میان حفظ منافع عموم و هم‌سویی منافع میان حسابرس و صاحب‌کار ارتباطی گزارش نشد و در نهایت، میان حفظ استقلال و هم‌سویی منافع میان حسابرس و صاحب‌کار ارتباط منفی مشاهده شد.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که فرامادی‌گرایی بر رفتار اشخاص تاثیر می‌گذارد و حسابرسان فرامادی‌گرا سعی می‌کنند که به‌دنبال منافع شخصی خود نباشند و اقدام‌های غیراخلاقی انجام ندهند. حرفۀ حسابرسی به‌دنبال حفظ منافع اشخاص ثالثی است که بر اظهارنظر حسابرس اتکا می‌کنند؛ بنابراین حسابرسانی که درجۀ بالایی از نگرش فرامادی دارند، اهداف غیرمادی بیشتری را دنبال می‌کنند و هم‌سویی کمتری میان منافع آنان با صاحب‌کار مشاهده می‌شود و در نتیجه، به‌دنبال منفعت شخصی خود، اقدام‌های غیراخلاقی انجام نمی‌دهند و تمایل کمتری به تعقیب منافع شخصی دارند؛ بنابراین در راستای حفظ منافع عموم گام برمی‌دارند و معتقدند که اقدام‌های غیراخلاقی، استقلال آنان را که ویژگی اصلی و اغماض‌ناپذیر حسابرس در ارائۀ خدمات اطمینان‌بخش از جمله حسابرسی صورت‌های مالی است، تضعیف می‌کند. به بیان دیگر، حسابرس باید از هرگونه وابستگی به صاحب‌کار دور باشد تا بتواند بی‌طرفانه و بدون هرگونه سوگیری، در خصوص صورت‌های مالی اظهارنظر کند.

the relationship between post-materialism, public interest protection, independence, and the alignment of auditor and client interests

objectivethe growth of companies has introduced regulatory and oversight challenges, primarily due to the lack of continuous supervision by shareholders within these organizations. although auditors’ responsibilities are defined, their thought patterns may not always align with the public interest. they sometimes pursue personal objectives instead, resulting in a phenomenon called the alignment of auditor and client interests. given the limited research on thought patterns and competition in the iranian audit market, this study explores the significance of independence and public interest protection in combating financial fraud and ensuring financial health in reports. additionally, it examines how the absence of international auditing firms may heighten the alignment of interests between clients and auditors, focusing on the role of post-materialism in these dynamics.methodsthis research employs a descriptive and correlational design to analyze the relationships between various variables. the statistical population for distributing the questionnaires in this study includes auditors working in private audit firms and the iran auditing organization. data on auditor-client interest alignment, public interest protection, and independence were collected using the barrainkua espinosa-pike (2017) questionnaire, while auditor post-materialism was assessed through the giacalone jurkiewicz (2004) questionnaire. a total of 309 completed questionnaires were collected in 2022, and structural equation modeling was deployed for data analysis.  resultsresults indicated a positive relationship between post-materialism and independence. the relationship between post-materialism and public interest protection was also found positive. conversely, there was a negative relationship between post-materialism and the alignment of auditor and client interests. moreover, no relationship was found between public interest protection and the alignment of auditor and client interests. a negative relationship was observed between independence and the alignment of auditor-client interests.conclusionthe findings suggest that post-materialism influences individual behavior, leading post-materialist or transcendental auditors to avoid unethical actions and personal gain. given that the auditing profession aims to protect the interests of third parties relying on the auditor’s opinion, auditors with strong post-materialist views tend to prioritize non-materialistic goals, leading to a decreased alignment with client interests. thus, they are less inclined toward unethical practices and personal interests, actively working to protect the public interest. these auditors believe that unethical actions undermine their independence, which is a core and indispensable attribute of auditors in providing assurance services, including the auditing of financial statements. in other words, auditors must avoid any dependence on the client to render an impartial and unbiased opinion on financial statements.