تحلیل پدیدارشناسی فضای حاکم بر آموزش حسابداری بخش عمومی از دیدگاه دانش‌آموختگان رشتۀ حسابداری بخش عمومی

هدف: موضوع آموزش حسابداری بخش عمومی، در زمرۀ مطالعات چندوجهی قرار دارد که در ادبیات حسابداری کمتر به آن پرداخته شده است؛ در حالی که این موضوع، بر پیشبرد اهداف بخش عمومی تاثیر زیادی دارد. به‌دلیل ضرورت ایجاد جایگاه مناسب برای حسابداری بخش عمومی در ایران، گرایش حسابداری بخش عمومی، برای نخستین‌بار، از سال 1397 به مقطع تحصیلات تکمیلی رشتۀ حسابداری افزوده شد و برنامۀ آموزشی مختص این رشته، در سال 1398 به تصویب شورای گسترش و برنامه‌ریزی وزارت علوم رسید. با این حال علی‌رغم توفیق فراوان تاسیس این رشته، به‌دلیل ظرفیت پایین پذیرش دانشجویان و متمرکز بودن آن در دو شهر کرج و تهران، دانشگاه‌ها در آموزش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز بخش عمومی، چندان موفق نبوده‌اند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف واکاوی نگرش‌ها و تجارب زیستۀ دانش‌آموختگان رشتۀ حسابداری بخش عمومی، از آموزش حسابداری بخش عمومی در دانشگاه‌های کشور اجرا شده است.روش: در این پژوهش برای فهم تجارب زیستۀ دانش‌آموختگان حسابداری بخش عمومی، از رویکرد پدیدارشناسی استفاده شده است. جامعۀ مورد مطالعه، کلیۀ دانش‌آموختگان حسابداری با گرایش حسابداری بخش عمومی بود که 53 نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تا نیل به حد اشباع نظری انتخاب شدند. روش اصلی جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه غیرساختاریافته با سوال‌های باز بود و این امکان برای شرکت‌کنندگان فراهم شد تا به‌طور کامل، تجربه‌های خود را در خصوص آموزش حسابداری بخش عمومی تشریح کنند. در پژوهش حاضر، تحلیل داده‌ها در پنج گام و با بهره‌برداری از روش جیورجی انجام شد.یافته‌ها: بر اساس دیدگاه‌های دانش‌آموختگان، سه مضمون اصلی، شامل موانع و چالش‌ها، منافع و فرصت‌ها و راه‌کارها و رویه‌های بهبود آموزش حسابداری بخش عمومی شناسایی شد. همچنین برای هر یک از مضامین اصلی، سه مضمون فرعی مختلف استخراج شد. از نگاه دانش‌آموختگان، در خصوص موانع اصلی یادگیری آموزش حسابداری بخش عمومی، در مجموع 36 روایت مختلف بیان شد. بیشترین روایت‌ها به عملکرد مراجع متولی، همچون دانشگاه‌ها و سایر موسسه‌های آموزش عالی، حرفۀ حسابداری و همچنین، خود دولت و نهادهای تابعۀ آن مرتبط بود. همچنین 16 روایت در خصوص منافع و مزایای آموزش حسابداری بخش عمومی شناسایی شد که بیشترین روایت، به سودمندی برای جامعه مربوط بود. در نهایت، 22 راه‌کار و رویه برای ارتقای کیفیت آموزش حسابداری بخش عمومی ارائه شد که مهم‌ترین آن‌ها به مضمون آموزشی و دانشگاهی مرتبط بود.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش از این موضوع حکایت می‌کند که دولت و نهادهای زیرمجموعۀ آن، از جمله وزارت علوم، در رفع موانع و چالش‌های آموزش حسابداری بخش عمومی، نقش مهمی دارند و این نقش، از طریق بازنگری در برنامۀ درسی مصوب حسابداری بخش عمومی برجسته‌تر می‌شود؛ زیرا با توجه به تمایل مشارکت‌کنندگان به مسائل کاربردی و همچنین، موضوعات بین رشته‌ای، لازم است تا وزن این مباحث در محتوای آموزشی دانشگاه‌ها افزایش یابد و اساتید نیز در تدریس خود، اهمیت بیشتری برای این موضوع قائل شوند. این هدف زمانی محقق می‌شود که با همکاری سه جانبۀ نهادهای فعال در بخش عمومی، حرفۀ حسابداری و دانشگاه‌ها، برای تمام دروس مصوب رشتۀ حسابداری بخش عمومی، محتوای آموزشی کاربردی و بومی شده با شرایط حاکم بر فضای حاکمیتی ایران تهیه شود.

phenomenology of the dominant environment in public sector accounting education from the perspective of graduates in public sector accounting

objectiveone of the multifaceted studies that has received less attention in the accounting literature is the topic of public-sector accounting education. in contrast, this topic significantly impacts the advancement of public sector goals. for this reason, and due to the necessity of creating an appropriate position for public sector accounting in iran, a public sector accounting minor was added to the graduate level of accounting for the first time since 2017. the curriculum for this field was authorized by the development and planning council of the ministry of science in 2018. however, despite the many successes in establishing this field, due to the low capacity for accepting students and its centralization in the two cities of karaj and tehran, universities have not been very successful in educating and training the human resources needed by the public sector. therefore, the purpose of the current research is to analyze the attitudes and lived experiences of public-sector accounting graduates regarding public-sector accounting education in iranian universities.methodsin this research, a phenomenological approach was used to understand the lived experiences of accounting graduates in the public sector. the statistical population of the research includes all accounting graduates majoring in public sector accounting, who were selected using the purposeful sampling method. fifty-three individuals were selected to reach theoretical saturation, and the main method of data collection was an unstructured interview with open-ended questions. this provided the participants with the opportunity to fully describe their experiences regarding public sector accounting education. in the current research, data analysis was conducted in five steps, using giorgi’s method.  resultsthree main themes—obstacles and challenges, benefits and opportunities, and solutions and procedures—were identified based on the opinions and views of the graduates for improving public sector accounting education. in addition, three different sub-themes were extracted for each of the main themes. in total, 36 distinct narratives were identified from the observations of the graduates regarding the primary obstacles to public sector accounting education. most narratives related to the functions of trustee authorities, including universities, other higher education institutions, the accounting profession, and the government itself along with its subordinate institutions. additionally, 16 narratives about the benefits of public-sector accounting education were identified, most of which pertained to the usefulness of the public sector for society. finally, 22 strategies and procedures were proposed to enhance the quality of public sector accounting education, the most important of which are related to educational and academic content.conclusionthe findings indicate the important role of the government and its subordinate institutions, including the ministry of science, in addressing the obstacles and challenges of public sector accounting education, particularly through the revision of the approved curriculum for public sector accounting. according to the participants’ preferences for practical and applied issues, as well as interdisciplinary topics, it is necessary to increase the emphasis on these subjects in the educational content provided by universities. additionally, professors should give greater importance to these topics in their teaching. this goal can be achieved through the tripartite cooperation of institutions active in the public sector, the accounting profession, and universities to prepare practical and localized educational content for all approved courses in the field of public sector accounting, taking into account the conditions governing iran’s governance environment.