تقلیل مَنیت، تردید حرفه‌ای و کیفیت قضاوت‌ و تصمیم‌گیری در حسابرسان قضایی

هدف: قضاوت و تصمیم‌گیری عملی اجتناب‌ناپذیر در هرگونه فعالیت حسابرسی و ممیزی است که برحسب محتوای قضاوت و موضوعِ تصمیم‌گیری پیچیده‌تر می‌شود و بر همین اساس، تبیین عوامل موثر بر آن ضروری است. در بین این عوامل، تردید حرفه‌ای به‌عنوان نوعی نگرش، روی کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری نقش بسزایی دارد؛ اما این اثر زمانی که قضاوت‌کننده در وضعیت کاهش خودکنترلی یا تقلیل مَنیت قرار می‌گیرد، متفاوت می‌شود؛ زیرا معمولاً تقلیل مَنیت با کاهش تردید حرفه‌ای همراه است. اهمیت پژوهش حاضر از این جهت است که اولاً گروه‌هایی که تحت تاثیر قضاوت‌ها و تصمیم‌گیری حسابداری قرار می‌گیرند، زیاد و متنوع هستند. همچنین این اثرها پیامدهای اقتصادی بااهمیتی دارند و در نهایت پاسخی برای چرایی قضاوت وتصمیم فراهم می‌آورند. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تردید حرفه‌ای بر کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابرسان قضایی با نقش تعدیل‌کنندگی تقلیل مَنیت است.روش: در پژوهش حاضر از روش نمونه‌گیری غیراحتمالی نمونه‌های در دسترس استفاده شده است. داده‌های این پژوهش از طریق توزیع پرسش‌نامه استاندارد و مراجعه مستقیم به 950 نفر از کارشناسان رسمی در شاخه حسابداری و حسابرسی (عضو کانون و قوه قضاییه) ایران که در نهایت به دریافت 300 پرسش‌نامه انجامید، جمع‌آوری شده و با استفاده از روش معادلات ساختاری (sem) و به‌کمک نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و اسمارت پی‌ال‌اس تجزیه‌وتحلیل شدند.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که تردید حرفه‌ای بر کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری اثر مثبت و معنادار دارد. به عبارت دیگر، با افزایش تردید حرفه‌ای، کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری حسابرسان قضایی بهبود می‌یابد. همچنین یافته‌ها نشان داد که اغلب حسابرسان قضایی با مشکل اضافه‌کاری مواجهند که دلیل اصلی تقلیل مَنیت در آنان است. به‌طور کلی، تقلیل مَنیت تردید حرفه‌ای را کاهش داده و در نهایت به کاهش کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابرسان قضایی منجر شده است. سایر یافته‌ها نشان داد که به‌طور کلی، بین اعمال تردید حرفه‌ای و کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری ارتباط مثبتی وجود دارد و همچنین، اثر تقلیل منیت بر این ارتباط منفی است؛ ولی این ارتباط در سطوح مختلف متفاوت است.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش برای گروه‌های مختلفی مفید است. انتظار داریم که یافته‌های این پژوهش دربردارنده پیشنهادهایی به جامعه حسابرسان قضایی و پژوهشگران باشد. همچنین یافته‌های پژوهش می‌تواند برای تقویت تدوین قوانین در خصوص حسابرسان قضایی مفید باشد؛ به این گونه که تردید حرفه‌ای را به‌عنوان بخشی از منشور اخلاقی حسابرسان قضایی گنجاند. همچنین با درک از آن می‌توان موجب ارتقای بهره‌وری حسابرسان قضایی از منظر قضاوت و تصمیم‌گیری شد. در نهایت، می‌توان از این یافته‌ها برای آسیب‌شناسی حرفه و تبیین عوامل موثر بر کیفیت قضاوت و تصمیم حسابرسان قضایی بهره برد.

ego depletion, professional skepticism, and decision-making quality in forensic auditors

objectivejudgment and decision-making are integral to any auditing activity and become more complex depending on the nature of the judgment and the subject of the decision. therefore, identifying the factors that affect this process is essential. among these factors, professional skepticism plays a significant role in the quality of judgment and decision-making. however, the impact of professional skepticism varies when the decision-maker experiences diminished self-control or ego depletion. this study is significant due to the diverse and economically consequential groups affected by accounting judgments and decision-making, and it helps justify why certain judgments and decisions are made. consequently, the primary aim of this research is to examine the role of professional skepticism in shaping the quality of judgment and decision-making among forensic auditors and to explore the moderating effect of ego depletion on these processes.methodsthe present research used a non-probability sampling method with available samples. data were collected through standard questionnaire distribution and direct contact with 950 iranian members of the official judiciary experts in accounting and auditing (members of the justice official expert and judicial authority), ultimately resulting in the receipt of 300 completed questionnaires. the data were analyzed using structural equation modeling (sem) with spss and smart pls software.resultsthe research findings are practically useful for diverse groups and offer valuable insights to both the forensic auditing community and researchers. the results indicate that professional skepticism has a significant and positive effect on the quality of judgment and decision-making. in other words, an increase in professional skepticism improves the quality of judgment and decision-making among forensic auditors. additionally, the findings suggest that most forensic auditors face issues related to overwork, which is the primary cause of ego depletion. generally, ego depletion leads to a decrease in professional skepticism, ultimately resulting in a decline in the quality of judgment and decision-making among forensic auditors. further findings showed that although there is a positive relationship between professional skepticism and the quality of judgment and decision-making, the effect of ego depletion is negative. however, this relationship varies at different levels.conclusionthe research findings can contribute to enhancing the productivity of forensic auditors concerning judgment and decision-making. in conclusion, these findings can be instrumental in diagnosing professional issues and elucidating factors that influence the quality of judgment and decision-making among forensic auditors. additionally, third parties could be considered stakeholders in understanding why decision-makers make certain decisions and the consequences of those decisions.