نقش تعدیلگر خشک‏سالی در رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکتی و عملکرد مالی

هدف: شرایط جغرافیایی ایران موجب شده است تا اغلب مخاطرات طبیعی در آن به وقوع بپیوندد. از جمله این مخاطرات می‌توان خشک‌سالی را نام برد که از گذشته‌های دور، در بسیاری از سال‌ها، بر فلات ایران حاکم بوده است. هدف این پژوهش بررسی نقش تعدیلگر خشک‌سالی در رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکتی و عملکرد مالی، در بین شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران است.روش: فرضیه‌های این پژوهش با نمونه‌ای مشتمل بر 225 شرکت از شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران، طی بازه زمانی 1390 تا 1400 و با استفاده از الگوهای رگرسیونی چند متغیره آزمون شد. برای اندازه‌گیری خشک‌سالی در استان‌های مختلف ایران، از شاخص استاندارد شده بارش (spi)؛ برای اندازه‌گیری عملکرد مالی شرکت‌ها، از دو شاخص بازده کل دارایی‌ها و بازده حقوق صاحبان سهام و برای اندازه‌گیری مسئولیت اجتماعی شرکتی، از شاخص کی‌ال‌دی (kld) استفاده شد؛ به این صورت که این شاخص خود شامل چهار معیار ویژگی‌های محصولات شرکت، محیط‌زیست، مشارکت‌های اجتماعی و روابط کارکنان است. برای امتیازدهی به این معیارها، از اطلاعات موجود در یادداشت‌های توضیحی پیوست صورت‌های مالی و گزارش‌های هیئت‌مدیره شرکت‌ها استفاده شد. برای آزمون فرضیه‌ها، از داده‌های ترکیبی (با کنترل اثرهای سال و صنعت) و مدل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که مسئولیت اجتماعی شرکتی،  بر عملکرد مالی شرکت‏ها تاثیر مثبت و معناداری دارد و خشک‏سالی این رابطه مثبت را تقویت می‌کند.نتیجه‌گیری: خشک‌سالی به‌عنوان یکی از پیامدهای اصلی پدیده تغییرات اقلیمی، موضوعی مهم و ملموس در ایران است و بررسی پیامدهای آن در بازار سرمایه، اهمیت بسیار زیادی دارد. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که تاثیر مثبت مسئولیت اجتماعی شرکتی بر عملکرد مالی، در بین شرکت‌های متاثر شده از خشک‌سالی، از قوت بیشتری برخوردار است. نقش تعدیلگر این متغیر در رابطۀ بین مسئولیت اجتماعی شرکتی و عملکرد مالی، تاکنون نه در ادبیات داخلی و نه در ادبیات خارجی بررسی نشده است؛ از این رو پژوهش حاضر مشارکت چشمگیری را در ادبیات این حوزه خواهد داشت و می‌تواند بینش‌های مهمی را برای گروه‌های مختلف فراهم کند. در تفسیر نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت، شرکت‌هایی که در مناطق تحت تاثیر خشک‌سالی فعالیت می‌کنند، با چالش‌های منحصربه‌فرد و خطرهای شدید مرتبط با کمبود آب، کاهش منابع و تخریب محیط زیست مواجهند. این شرکت‌ها با مشارکت در فعالیت‌های مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکتی که به این مسائل خاص می‌پردازند (مانند طرح‌های حفاظت از آب، مدیریت منابع پایدار و برنامه‌های حمایتی مرتبط با جامعه)، تلاش کرده‌اند به‌طور موثر، اثرهای نامطلوب خشک‌سالی را بر عملیات خود کاهش دهند و از شکل‌گیری یک دیدگاه منفی ذی‌نفعان (نشئت‌گرفته از شرایط خشک‌سالی) به عملکرد شرکت، جلوگیری کنند. این رویکرد شرکت‌های متاثر از خشک‌سالی که احتمالاً با هدف افزایش پایداری زیست‌محیطی و اجتماعی و همچنین تقویت انعطاف‌پذیری و توانایی در جهت انطباق بیشتر با شرایط چالش برانگیز آب‌وهوایی صورت گرفته، موجب شده است تا تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکتی بر عملکرد مالی، در بین شرکت‌های متاثر از خشک‌سالی از شدت بیشتری برخوردار باشد.

the moderating role of drought in the relationship between corporate social responsibility and financial performance

objectivethe geographical conditions of iran have contributed to the occurrence of diverse natural hazards. among these hazards, drought emerges as one of the most significant, persisting over the iranian plateau for several years. this study aims to investigate the moderating role of the phenomenon in the relationship between corporate social responsibility (csr) and financial performance among listed companies in the tehran stock exchange (tse).methodsthe hypotheses of this study were tested using a sample of 225 companies listed on the tehran stock exchange from 2011 to 2021, employing multivariate regression models. the standardized precipitation index (spi) was utilized to measure drought in various provinces of iran, while financial performance was measured using two indicators i.e. return on assets and return on equity. csr was measured based on the kld index.resultsthe findings of this research demonstrated that corporate social responsibility has a positive and significant impact on the financial performance of companies, and drought strengthens this relationship.conclusiondrought, as one of the main consequences of climate change, is a significant and tangible issue in iran. exploring its consequences in the capital market is of considerable importance. the results of this research indicate that the positive impact of corporate social responsibility on financial performance is more pronounced among companies affected by drought. the moderating role of this variable in the relationship between csr and financial performance has not been extensively studied in the domestic and international literature. therefore, this study contributes significantly to the extant literature, providing valuable insights for various stakeholders. the obtained results suggest that companies operating in drought-affected regions, facing unique challenges and severe risks associated with water scarcity, resource depletion, and environmental degradation, attempt to mitigate the adverse effects of drought on their operations effectively. by engaging in csr activities that address specific issues such as water conservation initiatives, sustainable resource management, and community support programs, these companies strive to reduce the formation of a negative perception (stemming from drought conditions) by stakeholders regarding their performance. this strategy, embraced by companies grappling with drought, could amplify the influence of corporate social responsibility on the financial performance of drought-affected businesses, particularly those striving to bolster environmental and social sustainability while fortifying their adaptability and resilience in the face of demanding climate conditions. the research findings provide valuable insights for investors and financial analysts in evaluating the relationship between corporate social responsibility and financial performance, especially in drought-affected regions. they indicate that companies with strong corporate social responsibility exhibit better financial performance, and this positive relationship is even more pronounced when facing challenges arising from drought. these results can help investors and analysts make informed investment decisions.