تحلیل محتوای جریان سیاست‌گذاری در حسابداری و ارائه رویکردی نوین در پرتو نظریه آشوب

هدف: دانش حسابداری از ابتدا با رسالت تامین اطلاعات کافی برای اتخاذ تصمیم‌های اقتصادی آگاهانۀ استفاده‌کنندگان از آن‌ها پا به عرصۀ وجود گذاشته است. شواهد نشان داده است که استانداردهای حاصل از جریان سیاست‌گذاری کنونی حاکم بر حسابداری، اثربخشی و موفقیت چشمگیری در ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان اطلاعات حسابداری، به‌ویژه سرمایه‌گذاران نداشته است. اصلی‌ترین عامل ضعف و ناکارآمدی سیاست‌گذاری در حسابداری، پیروی از منطق خطی بوده است. جریان سیاست‌گذاری در حسابداری، آکنده از تناقض‌ها، بی‌نظمی‌ها، تکرارها، چالش‌ها و توافق‌های مقطعی مابین گروه‌هاست، بدون اینکه پشتوانۀ منطقی و منسجمی داشته باشد. هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای جریان سیاست‌گذاری حاکم بر دانش حسابداری و نیز، ارائه رویکردی نوین برای اصلاح و مسیردهی منطقی به جریان سیاست‌گذاری در حسابداری، به‌منظور نیل به اهداف حسابداری در پرتو نظریۀ آشوب است.روش: در پژوهش حاضر از روش تحقیق آمیخته استفاده شده است؛ بدین ترتیب که برای استخراج مولفه‌های مربوط به الگوهای حاکم بر جریان سیاست‌گذاری، از روش تحلیل محتوا استفاده شده و سپس، برای پیمایش نظرهای خبرگان، پرسش‌نامه‌هایی بر مبنای مولفه‌های شناسایی شده در گام قبل، برای سنجش وضعیت جریان سیاست‌گذاری حاکم بر حسابداری و نیز فرایند تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان از اطلاعات حسابداری (سرمایه‌گذاران)، طراحی و بین جامعۀ آماری توزیع شده است. جامعۀ آماری پژوهش، خبرگان رشته حسابداری، شامل حسابرسان شاغل عضو جامعۀ حسابداران رسمی ایران، اعضای هیئت علمی رشته حسابداری، حسابداران شاغل عضو انجمن حسابداران خبرۀ ایران و سایر افرادی بودند که در رشتۀ حسابداری تخصص داشتند و با جریان سیاست‌گذاری و استانداردهای آن و نیز با فرایند تصمیم‌گیری اقتصادی آشنا بودند. این افراد با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از توزیع 60 پرسش‌نامه، پاسخ 42 پرسش‌نامه به‌طور کامل دریافت شد. برای واکاوی داده‌ها، از روش‌های آماری t تک‌نمونه‌ای و تحلیل رگرسیون استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از این است که ماهیت فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران، یک فرایند غیرخطی است، در حالی که جریان سیاست‌گذاری در حسابداری همواره از یک فرایند خطی تبعیّت کرده است و تا زمانی که این تناقض تداوم داشته باشد، هیچ‌گونه تغییر یا بهبودی در شناسایی نیاز اطلاعاتی گروه‌های مختلف استفاده‌کننده از اطلاعات حسابداری، جهت‌گیری مشخص در استانداردگذاری، انطباق استانداردها با نیاز استفاده‌کنندگان و جلوگیری از تدوین استانداردهای حسابداری متناقض حاصل نخواهد شد و در واقع، همواره یک دور تسلسل و مسیر باطلی در پیش گرفته خواهد شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که می‌توان از طریق الگوهای نظریۀ آشوب، جریان سیاست‌گذاری در حسابداری را در مسیری واقعی و اثربخش هدایت کرد.نتیجه‌گیری: رویدادهای مالی و نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان از اطلاعات حسابداری، از رویکردهای غیرخطی پیچیده و دائم در حال تغییر تبعیّت می‌کنند؛ از این رو می‌توان با استفاده از رویکردهای متنوع نظریۀ آشوب در فرایند سیاست‌گذاری حسابداری، استانداردهایی اثربخش را برای فراهم‌کردن اطلاعات حسابداری مفید برای تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان اطلاعات حسابداری و تحقق اهداف غایی دانش حسابداری تدوین کرد.

content analysis of policymaking process in accounting and presenting a novel approach in light of chaos theory

objective the foundation of accounting knowledge has always been to provide essential information for users to make informed economic decisions. however, evidence suggests that the standards derived from the current policy-making process prevalent in accounting fail to be notably effective in providing valuable information for decision-making, especially for investors. the primary cause of this inefficiency and ineffectiveness in accounting policy-making stems from the dependence on linear reasoning. the policy-making process in accounting is plagued by an array of contradictions, disorders, repetitions, challenges, and provisional agreements among groups without a logical and unified framework. this research aims to analyze the content of the policy-making process in accounting and present a novel approach to rectify this process and strategically guide it towards fulfilling its objectives in light of the chaos theory.methodsthis study adopts a mixed-methods research approach. initially, content analysis was employed to extract components affecting patterns in the policy-making process. specialized questionnaires tailored to these identified components were subsequently distributed to gather the opinions of experts. these questionnaires were crafted to evaluate both the prevailing policy-making process in accounting and the decision-making behaviors of accounting information users, especially those of investors. the statistical population consists of certified accounting experts, i.e., practicing auditors affiliated with the iranian association of certified public accountants, accounting faculty members, accountants affiliated with the iranian institute of certified accountants, and other experts in the accounting policy-making process, its standards, and the economic decision-making process. purposive sampling was then employed to select the participants. out of 60 distributed questionnaires, 42 were completed and returned. single-sample t-tests and regression analysis were then conducted to analyze data.resultsthe research findings indicate that the investors’ decision-making process inherently follows a nonlinear pattern, whereas the accounting policymaking process has traditionally followed a linear approach. therefore, as long as this inconsistency exists, there can be no improvements or changes in recognizing the informational needs of various user groups, establishing clear standard-setting directions, aligning standards with user needs, and avoiding crafting contradictory accounting standards, leading to a regressive and ineffective cycle. furthermore, the use of the chaos theory principles can guide the accounting policymaking process toward a both realistic and efficacious trajectory.conclusionthe financial events and informational demands of accounting information users follow complex, ever-evolving nonlinear dynamics. therefore, integrating the chaos theory methodologies into the accounting policymaking process can facilitate the development of effective standards that cater to the decision-making needs of accounting information users and fulfill the ultimate objectives of accounting knowledge.