نحوه نظارت کمیته‌های حسابرسی بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی

هدف: این مقاله نحوه نظارت اعضای کمیته‌های حسابرسی، بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی را به بحث گذاشته است. از آنجایی که انتظارات از کمیته‌های حسابرسی برای ارزیابی طراحی و اجرای کنترل‌های داخلی، رو به افزایش است، چالش نظارت بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی، بسیار در کانون توجه قرار گرفته است. نقش کمیته‌های حسابرسی به‌عنوان ناظر حاکمیت شرکتی با استفاده از نظریه نمایندگی و نظریه نهادی، توضیح داده می‌شود. با توجه به اینکه درباره فرایندهای کمیته حسابرسی شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادار، در خصوص نظارت بر کنترل‌های داخلی، اطلاعات اندکی وجود دارد، هدف این پژوهش ارائه بینش‌هایی در خصوص فرایندهای زیربنایی نظارت اعضای کمیته‌های حسابرسی، بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی است.روش: در این پژوهش، از 97 عضو کمیته حسابرسی شرکت‌های عضو بورس و اوراق بهادار تهران که در حال حاضر در آن‌ها خدمت می‌کنند، در خصوص نظارت کمیته حسابرسی بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی، با توجه به بزرگ‌ترین کمیته حسابرسی شرکت (بر اساس درآمد سالانه)، نظرسنجی صورت گرفت. به‌طور خاص، این نظرسنجی از اعضای کمیته حسابرسی می‌خواهد که بر اساس اصول 17گانه چارچوب کنترل داخلی کوزو 2013، میزان مشارکت کمیته را در نظارت بر انواع عناصر خاص کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی مشخص کند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه است. سوال‌های اصلی نظرسنجی، به 13 اصل از 17 اصل کنترل داخلی کوزو (و هر پنج مولفه کوزو)، شامل سه اصل در محیط کنترلی، چهار اصل در ارزیابی ریسک، دو اصل در محیط کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و فعالیت‌های نظارتی، می‌پردازد. داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار ایویوز تجزیه‌وتحلیل شده است.یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل یافته‌های آماری این پژوهش نشان می‌دهد که کمیته‌های حسابرسی، بیشترین زمان را به‌ترتیب، برای فعالیت‌های نظارتی، فعالیت‌های کنترلی و ارزیابی ریسک و کمترین زمان را در حوزه محیط کنترلی صرف می‌کنند. علاوه بر این، تجزیه‌وتحلیل مدل رگرسیونی این پژوهش نشان می‌دهد که فعالیت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی یا بیمه، ارتباط معناداری با میزان نظارت کمیته‌های حسابرسی بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی دارد و این رابطه نیز مثبت است؛ در حالی که گواهی‌نامه حسابدار رسمی عضو کمیته حسابرسی، با نظارت بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی ارتباط منفی دارد. سن اعضای کمیته حسابرسی و تجربه آنان در حرفه حسابرسی داخلی، تاثیری بر میزان این نظارت ندارد.نتیجه‌گیری: در این پژوهش مشخص شد که کمیته‌های حسابرسی، کجا و چقدر تلاش‌های نظارتی کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی خود را متمرکز می‌کنند و چه عواملی با تغییرات در نظارت کمیته حسابرسی مرتبط است. تجزیه‌وتحلیل یافته‌های حاصل از نظرسنجی نشان داد که اغلب، کمیته‌های حسابرسی شرکت‌های عضو بورس و اوراق بهادار تهران، فاقد رویه‌ها، فرایندها و اقدام‌های اختصاصی برای نظارت بر کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی در کمیته‌های حسابرسی هستند. همچنین، اعضای کمیته‌های حسابرسی، کمترین زمان را برای مهم‌ترین جزء کنترل‌های داخلی، یعنی محیط کنترلی، اختصاص می‌دهند.

a study on audit committees’ oversight of internal control over financial reporting

objective as audit committees are expected to assess the design and implementation of internal controls, the challenge of supervising financial reporting controls has become more prominent. this article examines how audit committee members oversee internal controls for financial reporting. the article uses agency theory and institutional theory to explain the role of audit committees as corporate governance monitors. since there is a gap in the literature on how audit committees perform their supervision of internal controls, this research aims to shed light on the process of audit committee oversight of internal control over financial reporting (icfr) and seeks to investigate the factors that influence the variation in audit committee internal control over financial reporting oversight.methodsthe study collected the required data from 97 audit committee members of companies listed on the tehran stock exchange. these members serve on the largest audit committee within their respective companies, determined by annual income. a questionnaire was administered to audit committee members to assess the extent of their engagement in overseeing different facets of internal control over financial reporting. the evaluation was based on the 17 principles outlined in the 2013 committee of sponsoring organizations of the treadway commission (coso) internal control framework. the primary questions of the questionnaire addressed 13 out of the 17 principles of the coso internal control framework, encompassing all five components. specifically, these questions delved into three principles within the control environment, four principles in risk assessment, two principles in control activities, as well as principles related to information and communication, and monitoring activities. the collected data was analyzed using eviews software.resultsthe statistical analysis of the gathered data revealed that audit committee members devote the most time to monitoring activities, control activities, and risk assessment areas respectively, and the least time to control environment areas. moreover, the regression analysis of the study showed that the industry of the companies, specifically financial services, or insurance, is positively related to the extent of overall audit committee oversight of internal control over financial reporting. other characteristics such as age and internal audit experience do not impact the level of oversight.conclusionthis study investigated the focus and allocation of audit committee members’ supervision on internal control over financial reporting (icfr), as well as the factors influencing the variability in audit committee oversight. the achieved results indicated that most of the audit committee members of tehran stock exchange companies do not have specific procedures, processes, and metrics to oversee the icfr in the audit committees. furthermore, audit committee members allocate the least time to the most critical component of internal controls, namely, the control environment.