فعالیت‌های بااهمیت پایداری و خلق ارزش: تطبیق معیارهای sasb در محیط‌ ایران

هدف: به‌تازگی، پایداری شرکتی با تمرکز بر محیط زیست و جامعه و حاکمیت، در کانون توجه سرمایه‌گذاران و ناظران سراسر جهان قرار گرفته است. در دهه‌های اخیر، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران نهادی و گروه‌های حامی اجتماعی، به نوع جدیدی از سرمایه‌گذاری‌های شرکتی تمرکز کرده‌اند که «سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های پایداری» نامیده می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های بااهمیت پایداری بر ارزش‌آفرینی شرکت‌های موجود در صنایع نفت‌وگاز، فلزات، معادن و استخراج زغال‌سنگِ بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1395 تا 1400 است.روش: در پژوهش حاضر فعالیت‌های بااهمیت پایداری، از طریق مطابقت‌دادن فعالیت‌های افشا شده در گزارش هیئت‌مدیره و یادداشت‌های توضیحی با استاندارد sasb تعیین شده است. برای اندازه‌گیری ارزش‌آفرینی نیز، از دو معیار عملکرد مبتنی بر خلق ارزش، یعنی ارزش افزوده اقتصادی (eva) و ارزش افزوده بازار (mva)، استفاده شده و نتایج آن‌ها با معیار سنتی ارزیابی عملکرد، یعنی معیار بازده کل دارایی‌ها (roa) و نیز معیار تلفیقی کیو توبین (q-tobin) مقایسه شده است. بعد از تقسیم‌بندی شرکت‌ها به دو گروه مجزا، بر اساس میزان سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های بااهمیت پایداری و با استفاده از چهار روش برای اندازه‌گیری ارزش‌آفرینی، رگرسیون‌های جداگانه‌ای مبتنی بر داده‌های تابلویی برآورد شد و در نهایت، از آزمون z بوت استرپ کرامر، برای مقایسه قدرت تبیین مدل‌ها استفاده شد. همچنین به مقایسه میانگین ارزش‌آفرینی هریک از دو گروه شرکت‌ها با استفاده از آزمون تی‌تست گروه‌های مستقل پرداخته شد.یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، زمانی که از معیار ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار، برای اندازه‌گیری ارزش‌آفرینی استفاده می‌شود، قدرت تبیین مدل‌های رگرسیونی بهتر از زمانی است که از معیار بازده کل دارایی‌ها و کیو توبین استفاده می‌شود. همچنین، میانگین معیارهای ارزش‌آفرینی در شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری بیشتری در فعالیت‌های بااهمیت پایداری داشته‌اند، بیش از شرکت‌هایی است که سرمایه‌گذاری کمتری در این گونه موارد دارند. نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از این است که شرکت‌هایی که بیشترین سرمایه‌گذاری را در فعالیت‌های بااهمیت پایداری دارند، در مقایسه با شرکت‌هایی که کمترین سرمایه‌گذاری را در این گونه فعالیت‌ها دارند، از لحاظ ارزش‌آفرینی عملکرد بهتری دارند. در طول چند سال گذشته، مطالعات تجربی انجام‌شده در حوزه پایداری شرکت‌ها، به‌طور عمده به بررسی تاثیر پایداری بر عملکرد شرکت‌ها پرداخته‌اند، این مقاله با در نظر گرفتن هدف اصلی پایداری که انتفاع کلیه ذی‌نفعان است، معیارهای خلق ارزش را به‌عنوان شاخص عملکرد شرکت در نظر گرفته و به بررسی اثر سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های پایداری بر ارزش‌آفرینی پرداخته است. همچنین، پژوهش‌های تجربی‌ای که در طول چند سال گذشته، به بررسی رابطه بین پایداری شرکتی و عملکرد شرکت‌ها پرداخته‌اند، بدون تفکیک فعالیت‌های بااهمیت و کم‌اهمیت پایداری و بدون در نظر گرفتن اثرهای خاص صنعت انجام شده‌اند، در حالی‌که نهاد استانداردگذار sasb تاکید کرده است که همه شاخص‌های پایداری، برای ذی‌نفعان اهمیت یکسانی ندارند و نیز، موضوعات بااهمیت پایداری بر اساس صنعتی که شرکت در آن فعالیت دارد با یکدیگر متفاوت‌اند. به همین دلیل، پژوهش حاضر برای نخستین‌بار در ایران، پس از تطبیق معیارهای sasb (فعالیت‌های بااهمیت پایداری) با فعالیت‌های افشا شده در یادداشت‌های توضیحی و گزارش فعالیت هیئت‌مدیره، اثر آن‌ها را بر ارزش‌آفرینی توسط شرکت‌ها بررسی و تحلیل کرده است. نکته شایان توجه دیگر اینکه، به‌دلیل لزوم توجه به «نوع فعالیت» در بررسی عملکرد فعالیت‌های پایداری شرکت‌ها، پژوهش حاضر بر شرکت‌های فعال در بخش استخراج و فراوری مواد معدنی بورس اوراق بهادار تهران متمرکز شده است. عملیات شرکت‌های فعال در صنعت استخراج و فراوری مواد معدنی با تاثیری که بر محیط زیست می‌گذارند، می‌توانند آثار سوء جبران‌ناپذیری داشته باشند.

material sustainability and value creation: adapting sasb standards in the iranian context

objective: corporate sustainability, focused on the environment, society, and governance (esg), has garnered global attention from investors and observers. in recent decades, a new form of investment, known as &sustainability investment,& has attracted interest from companies, institutional investors, and social advocacy groups. this research aims to investigate the impact of investment in material sustainability activities on the value creation of companies in the oil and gas, metals, mines, and coal mining industries listed on the tehran stock exchange from 2016 to 2021.methods: to determine material sustainability activities, this research matched disclosed activities in the board of directors’ report and explanatory notes with sasb standards. economic value added (eva) and market value added (mva) value creation performance criteria were used to measure value creation and compared with traditional performance evaluation criteria (roa) and the combined criterion (q-tobin). companies were divided into two groups based on their level of investment in material sustainability activities, and separate regressions based on panel data were estimated using four methods to measure value creation. the bootstrap method was used for the residuals of the model to compare the power of explaining the models. additionally, the study compared the average value creation of each group of companies using the independent group’s t-test.results: the results suggest that regression models exhibit stronger explanatory capability when utilizing eva and mva measures for assessing value creation, in contrast to the utilization of q-tobin and return on total assets criteria. companies with higher investments in tangible sustainability initiatives exhibit greater average value creation compared to companies that have allocated fewer resources to such endeavors.conclusion: the findings of this study highlight the importance of sustainability investment and its potential impact on value creation for companies in the oil and gas, metals, mines, and coal mining industries listed on the tehran stock exchange. by identifying material sustainability activities and measuring value creation using eva and mva, this study provides valuable insights into the relationship between sustainability investment and corporate performance. the significance of this research lies in its focus on value creation as an indicator of performance, which aligns with the main objective of sustainability to benefit all stakeholders. previous empirical studies have primarily examined the impact of sustainability on corporate performance without distinguishing between material and immaterial sustainability activities or considering the specific effects of the industry. however, the sasb standardization body emphasizes that sustainability indicators are not equally important for stakeholders and that material sustainability issues vary depending on the industry. therefore, this study identifies material sustainability activities for the first time in iran by matching sasb criteria with disclosed activities in the financial reports of selected companies. by analyzing the effects of these activities on the value creation of companies, this research provides evidence that investing in sustainability can lead to better financial performance. moreover, given the need to pay attention to the type of activity when evaluating the performance of corporate sustainability activities, this study focuses on companies involved in the extraction and processing of mineral materials listed on the tehran stock exchange.