مدل‌سازی تمایل حسابداران به گزارش خطاکاری

هدف: گزارش خطاکاری، ابزار مهم‎ و موثری برای کشف تقلب است، از این رو، اهمیت آگاهی از عوامل کلیدی تاثیرگذار بر تمایل به گزارش خطاکاری، بیش از پیش در کانون توجه قانون‌گذاران قرار گرفته است و آنها تلاش می‌کنند تا کارکنان شرکت‌ها را به گزارش خطاکاری تشویق کنند. در نتیجه، پژوهش حاضر، به‌دنبال مدل‌سازی تمایل حسابداران شرکت‌ها به گزارش خطاکاری است.روش: شهود اخلاقی یا استدلال عقلی، تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده و مثلث تقلب، دیدگاه‌های نظری‌ای هستند که می‌توانند در مدل‌سازی تمایل حسابداران شرکت‌ها به گزارش خطاکاری یا اتخاذ موضع سکوت در قبال آن ادغام شوند. از این رو، مدل پژوهش که بر اساس همین دیدگاه‌ها طراحی شده است، از لحاظ تکنیک‌ها، روش‌ها و آزمون‌های آماری متعدد، از جمله تحلیل محتوای دلفی، آنتروپی شانون و مدل معادلات ساختاری بررسی شده است. تکنیک سوارا نیز برای تعیین اهمیت و اولویت‌بندی میزان تمایل به گزارش خطاکاری درون و برون‌سازمانی استفاده شد.یافته‌ها: با توجه به نتایج آزمون‌ها، مدل مفهومی ‌طراحی‌شده در این پژوهش به تایید رسید. گفتنی است که مصاحبه‌شوندگان نیز بیشتر تمایل داشتند خطاکاری درون‌سازمانی را به‌خصوص به رئیس هیئت‌مدیره شرکت گزارش دهند.نتیجه‌گیری: حسابداران می‌توانند در گزارش تقلب‌های موجود در سازمان، نقش بسزایی داشته باشند، از این رو، مدیران شرکت‌ها می‌بایست فضای سازمان را به شکلی مدیریت کنند که حسابداران تمایل به گزارش خطاکاری پیدا کنند. همچنین قانون‌گذاران نیز باید در تدوین و تصویب قوانین و مقررات حمایتی از گزارش‌کنندگان خطا کوشا باشند.

Modeling Accountant Whistle Blowing Intention

Objective: Whistleblowing is one of the most important and effective fraud discovery mechanism; therefore, recognizing key factors affecting whistleblowing intention should be more considered by regulators; and they must try to encourage employees to whistle the blow. As whole, this research aim to modeling accountant whistleblowing intention.Methods: Moral intuition, theory of planed behavior and fraud triangle are three theoretical approaches that can be merged for modeling accountant intention to whistleblowing or not to whistle the blow. Thus, research model that designed on these approaches, is examined by several statistical tests include Delphi content analysis, Shannon entropy and structural equation model. Also, Swara technique is used for evaluating internal and external whistleblowing intention.Results: According to results, research model is approved and, also, interviewers intend to internal whistleblowing specially to chairman of board more than external whistleblowing.Conclusion: Accountants can play important role in reporting organizations fraud, so, managers should mange organization environment in a way that accountant intend to whistle the blow. Also, Legislators should make and sanction laws and regulations that support whistleblower hipandthigh