شناسایی شبکه اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌ها و تاثیر آن بر مدیریت سود: رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط جایگاه شرکت‌ها در شبکه اجتماعی شرکت‌های بازار سهام ایران و مدیریت سود اقلام تعهدی است.روش: این پژوهش بر اساس نوع داده‌های جمع‌آوری و تحلیل شده، پژوهشی کمّی از نوع تحلیل شبکه محسوب می‌شود. جامعه آماری آن، کلیه شرکت‌های بازار سرمایه ایران است. داده‌ها در بازه زمانی 1392 تا 1396 گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است.یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، رابطه متغیرهای مرکزیت درجه و نزدیکی با مدیریت سود اقلام تعهدی، به‌ترتیب معکوس و مستقیم است. در ساختار شبکه اجتماعی، با افزایش مرکزیت درجه شرکت‌های بازار سهام ایران، از قدر مطلق اقلام تعهدی کاسته می‌شود و استفاده از رویه‌های مدیریت سود اقلام تعهدی کاهش می‎یابد که این امر از نظارت قانون‌گذاران و ملاحظات هزینه سیاسی برای این گروه از شرکت‌ها تاثیر می‌پذیرد. از ‌سوی ‌دیگر، شرکت‌های با مرکزیت نزدیکی بالاتر که در شبکه قدرت تاثیرگذاری بیشتری دارند، دارای قدر مطلق اقلام تعهدی بالاتری هستند. همچنین، نتایج مربوط به متغیرهای کنترلی نشان می‌دهد که متغیرهای نرخ بازده دارایی‌ها و اندازه شرکت، بر قدرمطلق اقلام تعهدی تاثیر مثبت و معناداری می‌گذارند.نتیجه‌گیری: در خصوص رویکرد شبکه‌محور برای درک رفتار مدیریت سود شرکت‌ها با توجه به جایگاه آنها در ساختار شبکه اجتماعی شرکت‌های بازار سهام ایران، دانش اندکی وجود دارد. از این رو، مطالعه حاضر نشان می‌دهد از آنجا که ساختار شبکه‌ای شرکت‌ها در بازار سهام ایران دارای هسته مرکزی و ساختار نیمه‌متراکم در پیرامون هسته است، بین مرکزیت درجه شرکت و مدیریت سود اقلام تعهدی آنها رابطه معکوسی وجود دارد؛ اما با فاصله‌گرفتن از مرکز شبکه در شرکت‌های با مرکزیت نزدیکی بالاتر، استفاده از ابزارهای متهورانه در مدیریت سود اقلام تعهدی افزایش می‌یابد.

Identifying the Network of Corporate Board Members and Its Impact on Earnings Management: Social Network Analysis Approach

Objective: The purpose of this study is to investigate the relationship between the position of companies in the social network of Iranian stock market companies and accrual earnings management.Methods: This research is a quantitative research based on the type of data collected and analyzed. The statistical population is all the companies in the Iranian capital market. In the period 20142017, the data were collected and analyzed.Results: The research findings show that the variables of degree centrality and closeness are inversely and directly related to the accrual earning management, respectively. In the structure of the social network of Iranian stock market companies, with the increase in the degree of centrality, companies have less absolute value of accruals and the use of accruals earnings management practices is reduced, which is influenced by legislators’ supervision and political cost considerations for this group of companies. On the other hand, companies with higher proximity centrality, which also have more influence in the network, have a higher absolute value of accruals. Also, the results of the control variables show that the variables of asset rate of return and size of the company have a positive and significant effect on accruals.Conclusion: So far, there is little knowledge about the networkbased approach in order to understand the behavior of companies’ earning management due to their position in the social network structure of companies in the Iranian stock market. Therefore, the present study shows that due to the network structure of companies in the Iranian stock market, which has a central core and a semidense structure around the core, there is an inverse relationship between the degree of centrality of the company and the management of accruals by them. But moving away from the network center in companies with a higher proximity centrality increases the use of bold tools in accrual earnings management