اثر متغیرهای اقتصادی و حسابداری بر تصمیم‌های مالی مدیران با نقش خطاهای شناختی، مبتنی بر رویکرد پویایی‌شناسی سیستم

هدف: پژوهش حاضر، با هدف ارائه مدلی پویا از اثر متغیرهای حسابداری و اقتصادی، بر تصمیم‌های مالی مدیران با در نظر گرفتن خطاهای شناختی اجرا شده است. نقطه مغفول در پژوهش‌های حسابداری، بررسی اثر تشدید یا تقلیل سوگیری‌های شناختی مدیران بر میزان اثرپذیری شرکت‌ها از عدم قطعیت در محیط تجاری است که ضرورت انجام چنین پژوهشی را نشان می‌دهد.روش: از روش پویایی‌شناسی سیستم برای مدل‌سازی و بررسی چگونگی تعامل بین اجزا، بر اساس اطلاعات شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی 9‎ساله از سال1390 تا 1398 استفاده شده است. برای افق شبیه‌سازی، دوره 15ساله از سال 1398 تا 1404 در نظر گرفته شده است.یافته‌ها: عدم قطعیت ناشی از تورم بالاتر، موجب کاهش بیش‌سرمایه‌گذاری مدیران می‌شود، در حالی‌ که سوگیری فرافکنی، این اثر منفی را کمتر می‌کند. همچنین، افزایش نرخ تورم گرایش مدیران زیان‌گریز را نیز برای دریافت تسهیلات افزایش می‌دهد؛ اما تفاوت این‌گونه مدیران آن است که زمانی تامین مالی خارجی را مد نظر قرار می‌دهند که میانگین موزون هزینه سرمایه ناشی از تکیه بر تامین مالی داخلی، افزایش یابد. نتیجه دیگر اینکه مدیران دارای سوگیری بیش‌اطمینانی، هزینه منابع داخلی را کمتر از حد برآورد کرده و بر اساس ریسک‌گریزی ذاتی، سهم ریسک تامین مالی خارجی و استفاده از آن را برای سرمایه‌گذاری کاهش می‌دهند.نتیجه‌گیری: الگوی تصمیم‌گیری مدیران در حوزه سرمایه‌گذاری و تامین مالی، تحت تاثیر سوگیری‌های شناختی قرار دارد و این انحراف‌ها، رفتار مدیران در مواجهه با عوامل محیطی و برون‌زا را شکل می‌دهد. مدیران به‌دلیل شرایط حاکم بر فضای اقتصادی کشور، سرمایه‌گذاری‌ها و سیاست‌های هزینه‌کرد سرمایه‌ای خود را محدود می‌کنند؛ اما به‌دلیل تورش‌های رفتاری موثر بر الگوی تصمیم‌گیری اقتصادی، عملکرد کلی شرکت‌ها تضعیف می‌شود و فرصت‌های ایجاد ارزش و خلق ثروت را از دست می‌دهند.

Modeling the Affectability of Managers’ Decisions from Cognitive Biases Based on Accounting and Economic Variables: A System Dynamics Approach

Objective: This study aims to provide a dynamic model based on accounting and economic variables, considering the affectability of managers’ decisions from cognitive biases. The neglected point in accounting studies is investigating the amplifying or alleviating effect of managers’ cognitive biases on the extent of affectability of companies from uncertainty in the business environment, which shows the necessity of this research.Methods: System dynamics approach has been used to model and study the interaction between components based on the information of companies listed in the Tehran Stock Exchange in a period of 9 years from 2011 to 2019. For simulation horizon, 15 years from 2011 to 2026 have been considered.Results: The uncertainty caused by higher inflation reduces the overinvestment of managers, while the projection bias reduces this negative effect. Although rising inflation also increases the tendency of loss aversion managers to receive loan, the difference between such managers is that they consider external financing when the weighted average cost of capital due to reliance on internal financing has gone up. Another result of this study was that managers with overconfidence bias underestimate the cost of internal resources, and based on inherent risk aversion, they reduce the portion of external financing risk to use it as an investment.Conclusion: The decision making model of managers is influenced by cognitive biases and these deviations shape the behavior of managers in the face of environmental and exogenousfactors. Managers limit their investments and capital expenditure policies due to the condition of the country’s economic environment. However, due to behavioral biases affecting their economic decisionmaking pattern, the overall performance of companies weakened and in fact, these companies lose their opportunities to value making and wealth creation.