چالش‌ها و فرصت‌های اندازه‌گیری ارزش‌های منصفانه در راستای پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی در ایران

هدف: هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، به استناد مصوبه مجمع عمومی سازمان حسابرسی، از ابتدای سال 1395 برخی شرکت‌های بورسی را به تهیه صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای بین‌المللی ‌گزارشگری مالی ملزم کرده است. با وجود کیفیت عالی استانداردهای بین‌المللی، پژوهش‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که کیفیت استانداردهای حسابداری تحت تاثیر محیط‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشورها قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، تفاوت اصلی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی، اندازه‌گیری و افشای ارزش‌های منصفانه است. این پژوهش با هدف تعیین چالش‌ها و فرصت‌های اندازه‌گیری ارزش‌های منصفانه در ایران، در راستای پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی، صورت گرفته است. روش: در راستای اهداف پژوهش و در نظر گرفتن اشباع نظری با 14 نفر از خبرگان شاغل در سازمان بورس اوراق بهادار، افراد شاغل در سازمان حسابرسی، کارشناس رسمی دادگستری، حسابداران رسمی، اعضای هیئت علمی دانشگاه، مطابق با رویکرد نوع‌شناسی چالش‌ها و فرصت‌ها، مصاحبه‌ای صورت گرفت و بر اساس تحلیل تم، اطلاعات به‌دست‌آمده تحلیل شد. یافته‌ها: مطابق با یافته‌های پژوهش، محیط‎ اقتصادی، آموزش، ورودی‌های اندازه‌گیری، حسابرسی ارزش‌های منصفانه و مقاومت، چالش‌های اندازه‌گیری ارزش‌های منصفانه شناخته شدند و صحت اطلاعات حسابداری، شفافیت و همسان‌سازی، فرصت‌های اندازه‌‌گیری، ارزش‌های منصفانه بودند. نتیجه‌گیری: برای پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی، علاوه‌بر اینکه می‌بایست به محیط اقتصادی، فاکتورهای رفتاری و اندازه‌گیری ارزش‌های منصفانه توجه شود، آموزش حسابداران و حسابرسان نیز امری حیاتی به نظر می‌رسد. همچنین، اندازه‌گیری و گزارشگری ارزش‌های منصفانه، صحت، شفافیت و قابلیت مقایسه را افزایش می‌دهد و به‌طور کلی به مفید بودن اطلاعات حسابداری کمک می‌کند.

Challenges and Opportunities for Measuring Fair Value, in International Financial Reporting Standards Adoption in Iran

Objective: The Board of the Securities and Exchange Organization has required some public firms to prepare financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards (IFRS), based on the approval of the Auditing Organization since the beginning of 2016. Despite high quality of above mentioned standards, studies show that the quality of accounting standards is influenced by the political, cultural and economic environment of countries. On the other hand, fair value measurement and disclosure is actually the main difference between Iranian National Standards and International Financial Reporting Standards (IFRS). Based on mentioned issues, the main purpose of this study is to determine the challenges and opportunities of measuring fair values in International Financial Reporting Standards (IFRS) adoption in Iran. Methods: Based on research purposeand theoretical saturation, interviews have been held with 14 experts from the Stock Exchange, the auditors, the licensed experts, the CPAs and the Professors, in accordance with the typology of challenges and opportunities. These interviews were analyzed based on thematic analysis. Results: Research findings indicate that the economic environment, education, measurement inputs, fair value audits and resistance are main challenges of IFRS adoption, and the accuracy of accounting information, transparency and consistency are opportunities of IFRS adoption. Conclusion: In International Financial Reporting Standardsadoption, besides the importance of economic environment, behavioral factors and fair value measurement, training of accountant, and auditor is also vital. Measuring and reporting fair values ​​also enhance the accuracy, transparency and comparability and overall usefulness of accounting information.